Sistit Nedir? Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Sistit, mesane iltihabından kaynaklanan ve özellikle kadınlarda yaygın olarak görülen bir idrar yolu enfeksiyonudur (İYE). Genellikle büyük bir endişe kaynağı olmaktan çok rahatsız edici bir durumdur. Hafif durumlar birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. Ancak bazı bireyler, sistit ataklarını sıkça yaşayabilmektedir ve bu nedenle uzun süreli ve düzenli tedavi gerektirebilir. Bazı durumlarda sistit, daha ciddi bir böbrek enfeksiyonuna yol açabilir. Bu nedenle semptomlar düzelmiyorsa bir doktora başvurmanız önemlidir.

Sistit Nedir?

Sistit, mesaneyi etkileyen bir idrar yolu enfeksiyonudur ve özellikle kadınlarda yaygın olarak görülür. Genellikle kendiliğinden iyileşmektedir; ancak bazı durumlarda antibiyotik tedavisi gerekebilir. Bakteriler mesane veya üretraya girdiğinde çoğalarak enfeksiyona neden olur. Vücudunuzdaki doğal bakterilerin dengesi bozulduğunda da bu enfeksiyon oluşabilir. Bununla birlikte, sistit her zaman bir enfeksiyondan kaynaklanmaz; bazı ilaçlar ve hijyen ürünleri de iltihaplanmaya yol açabilir. Sistit tedavisi, altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle vakalar ani bir şekilde ortaya çıkarken, interstisyel sistit ise kronik bir durumdur. Sistit, kadınları en çok etkileyen rahatsızlıklardan biridir.

Kadınların yaklaşık %60’ı hayatları boyunca en az bir kez mesane enfeksiyonu geçirmektedir. Bu enfeksiyonlar tekrarlama eğilimi göstermektedir; mesane enfeksiyonu geçiren kadınların %20 ila %40’ı yaşamları boyunca en az bir kez daha enfekte olacaktır. Erkekler, anatomik farklılıklar nedeniyle daha az sıklıkla mesane enfeksiyonu geçirirler.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

Sistit belirtileri, idrar yolu enfeksiyonu (İYE) belirtileriyle benzerlik gösterir. Sistit belirtileri şunlardır:

• Daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissedilebilir. Bazı hastalar ani idrara çıkma isteği de yaşayabilir.
• İdrar yaparken yanma ve ağrı, enfeksiyonun en yaygın belirtilerindendir. Suprapubik bölgede rahatsızlık hissi de yaşanabilir.
• Koyu renkli veya kötü kokulu idrar da sistitin belirtilerindendir.

Aşağıdaki durumlarda derhal doktora görünmeniz gerekmektedir:

• Sistit belirtileriniz 3 gün içinde geçmiyorsa ve sistit olduğunuzu düşünüyorsanız
• Antibiyotik tedavisi sonrasında belirtiler geçmiyorsa
• Alt karın bölgesinde şiddetli ağrı gibi ciddi belirtileriniz varsa
• Tekrar eden sistit belirtileriniz varsa
• Sistit belirtileri gösteriyorsanız ve hamileyseniz veya erkek iseniz
• Çocuğunuzda sistit belirtileri varsa

Acil tıbbi yardım almanız gereken durumlar ise şunlardır:

• Yüksek ateş
• Düşük sıcaklık veya titreme
• Alt karın veya sırt bölgesinde ağrı
• Bilincin karışıklığı, aşırı uyku hali veya konuşmada zorluk
• Bütün gün idrara çıkmama
• İdrarda kanama

Bu belirtiler, böbrek enfeksiyonu olabileceğinizi ve tedavi edilmezse sepsise yol açarak ciddi sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir.

Sistit Nedenleri Nelerdir?

Sistit genellikle E. coli gibi bakterilerden kaynaklanmaktadır. Bu bakteriler normalde cilt ve bağırsaklarda bulunur ve sorun oluşturmazlar. Ancak, üretraya girdiklerinde mesaneye ulaşarak enfeksiyon oluşturabilirler. Sistit, bazı durumlarda da ortaya çıkabilir:

• Köpük banyoları, sabunlar ve spermisitler gibi kişisel bakım ürünlerindeki kimyasallar
• Kemoterapi  ilaçları
• Mesane ameliyatı veya kateter nedeniyle oluşan hasar
• Pelvis etrafında kanser tedavisi için uygulanan radyasyon

Ayrıca, bazı bireylerde mesanenin sürekli iltihaplandığı ve belirgin bir enfeksiyonun olmadığı interstisyel sistit bulunabilir; ancak bunun neden kaynaklandığı henüz net değil. Bu durumun tedavisi, normal sistit tedavisinden çok daha zordur.

Sistit Teşhisi Nasıl Konur?

Sistiti teşhis etmek için birden fazla yöntem bulunmaktadır. Doktorunuz, sistit nedenini belirlemek amacıyla idrar örneği isteyebilir. Ayrıca, semptomların nedenini belirlemek amacıyla sistoskopi veya görüntüleme testi yapabilir.

• Sistoskopi: Bu işlemde doktor, mesaneyi inceleyen kamera ve ışıkla donatılmış ince bir tüp kullanır. Gerekirse mesane dokusundan biyopsi almak için sistoskop kullanılabilir. Biyopsi, daha fazla test için alınan küçük bir doku örneğidir.
• Görüntüleme testi: Görüntüleme testleri genellikle gerekli değildir, ancak teşhis için faydalı olabilir. Röntgen veya ultrason, sistitin diğer muhtemel nedenlerini dışlamak için kullanılabilir.

Sistit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bakteriyel sistit için yaygın tedavi antibiyotiklerdir. İnterstisyel sistit de ilaçlarla tedavi edilebilir, ancak tedavi uygulamaları nedene bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Evde de uygulayabileceğiniz bazı yöntemler, rahatsızlığın hafiflemesine yardımcı olabilir; örneğin karnınıza veya sırtınıza sıcak kompres uygulayabilirsiniz. Doktorunuza danışarak pelvik bölgeyi temizlemek için oturma banyoları yapabilirsiniz.

Bazen sistit semptomlarını ilaç almadan evde de yönetmek mümkündür. Bunun için en önemli faktörler, pamuklu iç çamaşırı giymek ve bol kıyafetler tercih etmektir. Dar giysiler, pelvik alanı sıkıştırarak nem ve sıcaklığın artmasına neden olabileceğinden, bu durum bakterilerin üremesine zemin hazırlar. Rahat giysiler, genital bölgenin hava almasına yardımcı olur ve bakterilerin çoğalması için uygun ortam oluşumunu engeller. Bu sebeple, pamuklu ve bol kıyafetler tercih edilmesi, sistit semptomlarının hafiflemesine ve enfeksiyonun tekrarlama riskinin azaltılmasına katkı sağlar.

Pamuklu iç çamaşırının önerilmesinin nedeni, pamuğun nefes alabilen ve nemi emen bir doğal lif olmasıdır. Böylece genital bölgede nem birikimini ve ısının artmasını engelleyerek enfeksiyon riskini azaltır ve sistit semptomlarının hafiflemesine yardımcı olur. Ayrıca pamuklu kumaşlar ciltte tahrişe sebep olmaz.