Uyku Apnesi Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Sık horlamanın uyku apnesinin bir göstergesi olabileceğini duymuş olabilirsiniz. Horlama, uyku apnesinin en yaygın semptomlarından biridir. Ancak uyku apnesi yaşayan herkes horlamaz; aynı şekilde, horlayan herkes de uyku apnesine sahip değildir. Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun bozulmasına neden olur. Nefesiniz bazı dönemlerde durabilir ya da oldukça sığlaşabilir. Bu durumu, eşinizin veya oda arkadaşınızın belirtmesiyle öğrenebilirsiniz. Birçok kişi için uyku apnesinin tek belirgin belirtisi gündüzleri hissettiği yorgunluk veya uyuşukluktur.

Uyku Apnesi Nedir?

Uyku apnesi, uyku esnasında solunumun sık sık durmasına neden olan yaygın bir uyku bozukluğudur. Çoğu kişi, yüksek sesle horlama ve gündüzleri uykulu hissetme gibi semptomlarla karşılaşır. Tedavi edilmemesi halinde, yüksek sesle horlama ve gündüz yorgunluğu gibi sorunların yanı sıra kalp hastalığı veya yüksek tansiyon gibi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini unutmamak gerekir. Bu uyku bozukluğu, normal veya birincil horlamadan farklıdır. Birincil horlama, burun veya boğaz sorunları, uyku pozisyonunuz (özellikle sırt üstü yatmak), aşırı kilo veya yaş gibi etkenlerle ortaya çıkabilir. Her iki horlama türü de, boğazdaki dokuların titreşmesiyle meydana gelmesine rağmen, uyku apnesi olanlar genellikle şu şekillerde ifade edilir:

• Düzenli horlayanlardan çok daha yüksek sesle horlarlar
• Nefes alırken en az 10 saniye duraklayabilirler
• Sığ nefes alırlar, nefesleri daralabilir veya boğulma hissi yaşayabilirler
• Uyku sırasında huzursuz olma durumu sıklıkla görülür

Uyku apnesi kendi başına ölümcül olarak kabul edilmez. Ancak yapılan araştırmalar, bu rahatsızlığa sahip bireylerin, tedavi edilmediğinde, belirli bir zaman diliminde aniden ölüm risiklerinin normal döneme göre iki kat fazla olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, felç ve diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarıyla olan bağlantılarıdır.

Uyku Apnesi Neden Olur?

Uyurken hava yollarınızın daralması nedeniyle oluşur. Bu durum, düzgün nefes almanızı engeller. Ancak uyku apnesinin nedenleri sıklıkla aşağıdaki faktörlerle ilişkilidir:

• Obezite
• Kalın boyun yapısı
• Yaşlanma (çocuklar ve genç yetişkinlerde de görülebilir)
• Ailede uyku apnesi olan bireylerin bulunması
• Büyük bademcik ya da geniz eti varlığı
• Sırt üstü uyuma alışkanlığı
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)

Ayrıca, bu uyku bozukluğunun türünün de nedenlerle ilişkili olduğu gözlemlenmiştir.

Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?

Uyku apnesi esnasında nefes almayı kısa süreliğine bıraktığınızda, kanınızdaki oksijen seviyeleri düşer. Bu durum, nefes almaya yeniden başlamak için sizi uyandıran bir beyin refleksini tetikler. Tekrar eden bu uyanışlar, derin uyku evrelerinde yeterince zaman geçirmenize engel olur. Durum ne kadar ciddiyse, uykunuz o kadar sık bölünecektir.

Uykusuz kalmak gün içinde yorgun hissetmenize neden olabilir. İş yerinde veya okulda daha az verimli olabilirsiniz ve huysuz, karamsar ya da üzgün hissedebilirsiniz. Unutkanlığınız artabilir ya da konsantrasyon güçlüğü çekebilirsiniz. Bu durum iş yerinde veya araç kullanırken kaza riskinizi artırabilir. Uyku bozukluğunun en önemli belirtisi gündüzleri hissettiğiniz yorgunluk ve uyuşukluktur. Diğer uyku apnesi belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Yüksek sesle horlama, en belirgin belirtilerdendir. Gece boyunca dalgalanabilir ve çevrenizdeki insanları uyandıracak kadar yüksek olabilir.
• Boğaz kuruluğu ve ağrısıyla uyanma durumu sık görülür. Bu, apnenin genellikle ağzınız açıkken nefes almanıza neden olmasından kaynaklanır.
• Ağız kuruluğu, ağız solunumuna bağlıdır.
• Bazen boğulma ya da nefes darlığı hissiyle uyanmak, bir uyku bozukluğu yaşadığınıza işaret edebilir.
• Uyku apnesi yaşayanlar, uyku sürecini huzursuz bir şekilde geçirir ve döngü esnasında sık sık uyanır.
• Tam bir gece uykusu alsanız bile, gündüzleri uyku hali veya enerji düşüklüğü yaşayabilirsiniz. Nefes alma sorunlarınız gece boyunca birkaç kez uyanmanıza neden olabilir.
• Araba kullanırken uyuşukluk hissi oluşabilir.
• Sabah baş ağrıları ortaya çıkabilir. Bilim insanları, uyku apnesi olan kişilerin neden bu baş ağrılarını veya baş dönmelerini yaşadıklarını tam olarak bilememektedir.
• Uyku eksikliği, unutkanlık ve ruh hali değişiklikleri gibi belirtilere yol açabilir.
• Düşük oksijen seviyeleriyle uyandığınızda baş dönmesi hissedebilirsiniz.
• Bazı araştırmalar apne ile kötü rüyalar arasında bağlantılar bulmuştur, ancak bu alandaki çalışmalar henüz yeterli değildir.

Uyku Apnesi Kimlerde Görülür?

Obstrüktif uyku apnesinin başlıca risk faktörleri yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı ve baş-boyun bölgesindeki bazı anatomik özelliklerle ilişkilidir. 60’lı ve 70’li yaşlara kadar uyku bozukluğu riski yaşla birlikte artış gösterebilir. Ayrıca, erkeklerde özellikle yetişkinliğin erken dönemlerinde uyku apnesi görülme ihtimali genellikle daha yüksektir. Özellikle obstrüktif uyku apnesi türü, daha büyük diller ve daha kısa alt çeneler gibi belirli anatomik özelliklere sahip bireylerde daha sık görülür.

Uyku Apnesi Nelere Sebep Olur?

Uyku apnesi sırasında yaşanan oksijen seviyelerindeki ani düşüşler, kan basıncını artırarak kardiyovasküler sistemi zorlar. Bu durum, yüksek tansiyon (hipertansiyon) riskini artırabilir. Ayrıca kalp krizi, felç ve düzensiz kalp atışları (atriyal fibrilasyon) gibi durumların meydana gelme ihtimali artar. Bunun yanı sıra, uyku apnesine sahip olmanın insülin direncini ve tip 2 diyabet geliştirme riskini artırdığı gösterilmiştir. Yüksek tansiyon, anormal kolesterol seviyeleri, yüksek kan şekeri ve genişlemiş bel çevresi gibi belirtilere sahip bu rahatsızlık, kalp hastalığı riskinin artışına neden olabilir.

Uyku Apnesi Tanısı Nasıl Konulur?

Doktorunuz, uyku apnesi olabileceğinizden şüphelenirse, testler için sizi bir uyku laboratuvarına yönlendirebilir. Laboratuvar ortamında, uyku sırasında nefes alıp vermeniz ve kalp atışlarınız izlenir.

Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?

Bu rahatsızlığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak semptomları azaltmanın veya ortadan kaldırmanın birçok yolu mevcuttur. Doktorunuz, durumunuzun şiddetine bağlı olarak uygun bir tedavi planı önerecektir. Hafif vakalar için, yaşam tarzınızdaki değişiklikler yeterli olabilir. Doktorunuz, kilo vermenizi veya alerjik rinit gibi diğer durumların tedavisini önerebilir. Eğer bu yöntemler semptomlarınızı hafifletmezse veya orta ila şiddetli uyku apnesi yaşıyorsanız, doktorunuz CPAP gibi uyku apnesi makineleri gibi alternatif tedavi yöntemleri sunabilir.