Vajinismus Nedir? Vajinismusun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Vajinismus, vajinal kasların cinsel ilişki sırasında istemsiz olarak kasılması sonucunda cinsel birleşmeyi zorlaştıran bir durumdur. Bu durum, cinsel birleşme dışında tampon kullanma veya pelvik muayene gibi diğer durumlarda da ortaya çıkabilir. Vajinismus yaşayan kadınlar cinsel ilişki sırasında ağrı hissederler. Hem patolojik hem de psikolojik bir hastalık olarak değerlendirilen vajinismus, genellikle kombinasyon tedavisi ile ele alınır. Vajinismus belirtileri, ergenlik döneminin son yıllarında ya da ilk cinsel deneyim sırasında fark edilir. Bazı kadınlarda ise bu durum daha ileri yaşlarda ortaya çıkabilmektedir.

Vajinismus Nedir?

Vajinismus, ‘vajina’ kelimesinin ‘kılıf’ anlamından ve ‘ismus’ kelimesinin ‘eylem’ anlamından türetilmiş bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, cinsel ilişki sırasında cinsel birleşmeyle birlikte korku ve ağrı hissi ile kendini gösterir. Vajinismus, cinsel birleşmeyi neredeyse imkansız duruma getirebilir.

Vajinismus yaşayan kadınlar, cinsel birleşme sırasında ciddi fiziksel ağrı ve psikolojik stres yaşayabilirler. Ağrı, vajinanın alt kısmındaki pubokoksigeal bölge ve çevresindeki kasların istemsiz bir şekilde şiddetli olarak kasılması sonucunda meydana gelir. Bu durumda, birey cinsel ilişkiden kaçınabilir ve durumu fobi haline getirebilir. Vajinal kas spazmları, fobi dönüşümleri ve çekinceler bir kısır döngü oluşturabilir ve bu da cinsel ilişkileri tamamen tabu haline getirebilir. Özellikle cinsellik ve cinsellikle ilgili sorunların ayıp olarak görüldüğü toplumlarda bu sorunlar çiftler üzerinde büyük bir baskı yaratır. Vajinismus tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır ve bu süreçte çiftlerin birbirlerine destek olmaları son derece önemlidir.

Vajinismus Belirtileri Nelerdir?

Vajinismus hastalığı, cinsel ilişkiyi olanaksız kılan belirtilerle kendini gösterebilir. Vajinismus semptomları arasında şunlar bulunur:

• Vajinal ilişki sırasında vulva, vajina veya pelvik bölgede ağrı ve rahatsızlık hissetmek,
• Vajinal giriş esnasında pelvik taban kaslarının istem dışı ve şiddetli bir şekilde kasılması ve gerginlik,
• Cinsel ilişki, tampon kullanma ve pelvik muayene gibi durumlara karşı duyulan korku ve bu durumlardan kaçınma,
• Vajinal kasılma nedeniyle başarısız cinsel ilişki,
• Cinsel ilişkiden tiksinme,
• Aşırı kanama korkusu,
• Kasılma ve korku durumunun en az 6 ay sürmesi.

Vajinismus Neden Olur?

Vajinismusa neden olan faktörler kesin bir şekilde belirlenememiştir. Ancak bazı fiziksel ve psikolojik durumların vajinismusu tetiklediği bilinmektedir. Vajinismusun tetikleyicileri şunlardır:

• İdrar yolu enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonları,
• Anksiyete bozuklukları,
• Vajinal hasarlar veya doğum sırasında meydana gelen yaralanmalar,
• Vajinal cerrahiler,
• Geçmişte yaşanan kötü cinsel deneyimler,
• Cinsel istismar veya tecavüz geçmişi,
• Vajinal atrofi ve ona bağlı belirtiler,
• Rahim sarkması,
• Vulvar vestibulit sendromu (VVS),
• Çikolata kistleri,
• Vajinal tümörler veya cinsel hastalıklar,
• Kasık veya kalça bölgesindeki anormal kan akışı problemleri,
• Cinsel ilişki hakkında eksik veya yanlış bilgiye sahip olma.

Vajinismus Türleri Nelerdir?

Vajinismus, ortaya çıkma zamanına göre çeşitli türlere ayrılmaktadır. Vajinismus türleri ve özellikleri şunlardır:

• Primer vajinismus: İlk cinsel deneyim esnasında ortaya çıkan vajinismus türüdür. Bir kadının, vajinasına penis dahil herhangi bir yabancı cisim girdiğinde her seferinde ağrı yaşaması demektir. Yaşam boyu süren vajinismus olarak adlandırılır.
• Sekonder vajinismus: Edinilmiş vajinismus olarak da bilinir. Önceki ilişkilerinde herhangi bir ağrı ya da rahatsızlık yaşamayan kadınlar, sonraki ilişkilerde ağrı, acı ve korku hissine maruz kalabilir. Sekonder vajinismus genellikle kronik bir ağrı sendromunun yan etkisi olarak ortaya çıkar.
• Durumsal (kısmi) vajinismus: Bu durum belirli koşullar altında ortaya çıkarken, diğer ortamlarda yaşanmaz. Eğer cinsel sorun, herhangi bir ortamdan bağımsız olarak ve her türlü cinsel aktivitede ortaya çıkıyorsa yaygın (total) vajinismus söz konusudur.

Vajinismus Nasıl Teşhis Edilir?

Vajinismus teşhisi için DSM-IV-TR kriterlerinden faydalanılır. Bu kriterlerden bazıları şunlardır:

• Aşağıdaki maddelerden bir veya birden fazlasında sürekli veya tekrarlayıcı şekilde zorluk yaşanması:

  • Cinsel birleşme sırasında vajinaya giriş,
  • Vajinaya giriş sırasında veya deneme esnasında vulvovajina ve pelvis çevresinde belirgin bir ağrı hissetme,
  • Vajinaya girişin denenmesinden veya girişin gerçekleşmesinden dolayı sertlik ve ağrı kaygısı duymak,
  • Vajinaya giriş esnasında pelvik taban kaslarını anormal şekilde sıkma veya gerginlik,

• İlk maddenin dört tanı kriterindeki belirtilerin en az 6 aydır devam etmesi,
• İlk maddenin dört tanı kriterindeki belirtilerin klinik açıdan belirgin bir rahatsızlık yaratması,
• Vajinismus cinsel işlev bozukluğunun; cinsel kaynaklı olmayan başka bir psikiyatrik bozuklukla daha iyi açıklanamaz veya ağır bir ilişki bozukluğu gibi gerginlik yaratan diğer faktörlerle ilişkilendirilmez olması gerekmektedir.

DSM-IV-TR’deki vajinismus tanı kriterleri, diğer tüm cinsel işlev bozuklukları için de geçerlidir. Bu nedenle vajinismus için en belirgin ayırıcı tanı kriteri, cinsel birleşme sırasında ortaya çıkan vajinal kasılmadır.

Vajinismus Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Vajinismus tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılabilir. Tıbbi müdahalelerden psikanaliz yöntemlerine kadar geniş bir yelpazeye sahip bu yöntemler şunları içerir:

• Tıbbi tedavi: Bu alanda en çok tercih edilen yöntemlerden biri bulbospongioz kaslara Botulinum toksini enjekte etmektir. Bu uygulama ile vajinismusun tekrarlanmadığı gözlemlenmiştir. Ayrıca lokal anestezik içeren jel veya merhemler de kullanılabilir; bu ürünler vajinal duyarlılığı azaltmaktadır. Oral kas gevşeticiler ve anksiyolitik ilaçlar da sıkça bu tedavi yönteminde tercih edilir.
• Bilişsel davranışçı terapi: Vajinismus tedavisinde sık kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntemle sistematik duyarsızlaştırma gerçekleştirerek kişiye korkularıyla nasıl başa çıkacağı öğretilir. Ayrıca, kadınların pelvik kaslarını nasıl kontrol edecekleri ve cinsel organlarının anatomi ve fizyolojisi hakkında eğitim verilir.
• Psikodrama: Bu yöntemle hasta, travmatik deneyimlerini yeniden yaşayarak daha somut bir şekilde anlatabilir. Bilinç dışı tetikleyiciler bu yöntemle çözümlenmeye çalışılır.

Psikolojik ve cinsel bozukluklar arasında yer alan vajinismus için entegre bir tedavi planı ya da bireysel tedaviler önerilebilir. Doğru tedavi ile kısa sürede sağlıklı bir cinsel yaşam sürmek ve partnerler arası iletişimi korumak için uzman kliniklere başvurulması önemlidir.