K Vitamini Nedir? Ne İşe Yarar ve Hangi Besinlerde Bulunur?

K Vitamini Nedir?

K vitamini, vücudun kanın pıhtılaşması için ihtiyaç duyduğu, yaraların iyileşmesine yardımcı olan ve birkaç yeşil yapraklı sebzede bulunan bir vitamin grubudur. K vitamini, kemik sağlığı açısından da faydalar sunar.

K vitamini iki ana türe ayrılır: K1 ve K2. K1 Vitamini bitkisel kaynaklı gıdalarda bulunurken, K2 Vitamini daha çok hayvansal gıdalarda mevcuttur. K vitamininin en zengin kaynakları arasında ıspanak, kara lahana, maydanoz, brokoli, karnabahar, kuşkonmaz, bezelye, taze fasulye ve domates bulunmaktadır. Ayrıca, kırmızı ve beyaz etler, ciğer ve böbrek gibi sakatatlar, yumurta ve süt ürünlerinde de K vitamini mevcuttur.

Bilimsel olarak, “K Vitamini” ortak kimyasal yapısı 2-metil-1,4-naftokinon olan bir bileşik ailesinin genel adıdır. Bu, bazı gıdalarda doğal olarak bulunur ve besin takviyesi olarak da mevcuttur. Bu bileşikler, filokinon (K1 vitamini) ve bir dizi menakinon (K2 vitamini) içerir. Menakinonlar, doymamış izoprenil yan zincirleri taşıyarak, yan zincir uzunluklarına göre MK-4 ila MK-13 olarak adlandırılır. MK-4, MK-7 ve MK-9 en çok araştırılan menakinonlardır.

Vücutta yeterli miktarda K vitamini bulunmaması durumunda, pıhtılaşma etkisi azalacağından kanama riski artar. Bunun yaninda, daha kolay morarma meydana gelir ve adet dönemleri daha ağır geçebilir. Her zamankinden daha kolay morarabilir veya yaralanma ya da ameliyattan sonra kanamayı durdurmak zorlaşabilir. Ayrıca, adet dönemlerinizi daha da zorlayabilir.

K Vitamini Türleri Nelerdir?

K vitamini, K1 ve K2 olmak üzere iki farklı türe sahiptir.

Phylloquinone (K1 vitamini): K1 vitamini, genel olarak lahana, karalahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

Menaquinone (K2 vitamini): K2 vitamini ise et, yumurta ve peynir gibi çeşitli hayvansal ve fermente gıdalarda bulunur. K2 vitamini ayrıca insan bağırsğında bulunan bakteriler tarafından da sentezlenebilir.

K Vitamini Ne İşe Yarar?

K vitamini, kan akışkanlığını düzenleyerek kanın pıhtılaşmasını sağlar, kemik gelişiminde önemli bir rol oynar ve yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesine katkıda bulunur.

K vitamininin vücuda sağladığı faydalar şu şekildedir:

• Kanın pıhtılaşmasını sağlar.
• Kalp hastalıkları riskini azaltır.
• Kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur.
• Yaraları hızlı iyileştirir.
• Sabah bulantısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Bilişsel yeteneğin korunmasında rol oynayabilir.

Kanın pıhtılaşmasını sağlar

K vitamini, vücuttaki kan akışkanlığını düzenler ve kanın pıhtılaşması için gerekli olan proteinlerin üretimine katkıda bulunur. Bu işlevi sayesinde, kanın pıhtılaşmasını teşvik eden bir vitamin grubu olarak kabul edilir.

Kalp hastalıkları riskini azaltır

K vitamini, kan damarlarında kalsiyum birikimini önleyen ve kalp hastalığını engelleyen çeşitli proteinlerin oluşumunu destekler. Bu durum, kalp hastalıkları riskinin azalmasına yardımcı olur. K vitamini ayrıca kalp sağlığını destekleyen ve koruyan damarların esnekliğini artırır.

Kemiklerin güçlenmesine yardım eder

K vitamini, düşük kemik yoğunluğunu önlemeye yardımcı olarak osteokalsin üretimine katkıda bulunur. Böylece kemiklerinizi güçlendirir ve bu nedenle kemik dostu bir vitamin olarak değerlendirilir.

Yaraları hızlı iyileştirir

K vitamininin yaraları hızlı bir şekilde iyileştirme yeteneği, kanın pıhtılaşmasını sağlama özelliğinden kaynaklanmaktadır. Kanı pıhtılaştırarak kanamaların önüne geçer ve yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.

Ayrıca, K vitamininin doğal veya takviye olarak alınmasının sabah bulantılarını hafifletebileceği ve bilişsel yeteneği koruma potansiyeli taşıdığı da göz önünde bulundurulabilir.

K Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

K vitamini açısından zengin gıdalar arasında ıspanak, brokoli, lahana, maydanoz, pazı, marul ve yeşil fasulye gibi sebzelerin yanı sıra, katı ve sıvı yağlar, avokado, yaban mersini, kuru erik, kivi, üzüm ve elma gibi meyveler ile karaciğer, böbrek ve tavuk gibi et ürünleri, yumurta ve süt ürünleri de bulunmaktadır.

K vitamini içeren gıdalar şunlardır:

• Ispanak, pazı, brokoli, marul, maydanoz, kara lahana, brüksel lahanası ve karnabahar gibi sebzeler.
• Bezelye ve soya fasulyesi gibi baklagiller.
• Kırmızı ve beyaz etler.
• Ciğer ve böbrek gibi sakatatlar.
• Avokado, yaban mersini, incir, kivi ve domates gibi meyveler.
• Sızma zeytinyağı ve avokado yağı.
• Nar suyu ve havuç suyu.
• Kaju, ceviz ve fındık gibi kuruyemişler.

K Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yetişkinlerde K vitamini eksikliği nadiren görülür, ancak antibiyotikler gibi K vitamini metabolizmasını etkileyen ilaçları kullanan kişilerde veya gıda ve besin maddelerinin emilimini bozan durumlarda K vitamini eksikliği görülebilir. Yaygın belirtiler arasında diş eti kanaması, burun kanaması, mide veya bağırsaklarda kanama ve idrar ya da dışkıda kan bulunması yer alır. Ayrıca ciltte morarmalar ve osteoporoz da görülebilir.

Yenidoğan bebeklerde de K vitamini eksikliği olabilir, çünkü K vitamini plasentadan geçmez ve anne sütü düşük miktarda K vitamini içerir. K vitamini eksikliği olan bebeklerde doğumun ilk haftasında mide-bağırsak yoluyla ya da göbek kütüğünden morarma ve/veya kanama riski vardır. Protrombin zamanı ve aktive parsiyel tromboplastin zamanı uzayacaktır.

K vitamini eksikliği ile ilişkilendirilen belirtiler şunlardır:

Not: Antibiyotikler, bağırsaktaki K vitamini üreten bakterileri yok edebilir. Uzun süreli antibiyotik kullanımı, K vitamini seviyelerini düşürebilir. İştahı zayıf olan kişiler, K vitamini eksikliği açısından daha yüksek risk altında olabilir. Bu durumda, doktor tavsiyesi ile K vitamini takviyesi alınabilir.

K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

K vitamini eksikliğinin temel nedeni, yeşil yapraklı sebzeler de dahil olmak üzere K vitamini açısından zengin gıdaların yetersiz tüketimidir. K vitamini içeren en zengin gıdalar arasında ıspanak, brokoli, kara lahana, karnabahar, bezelye ve taze fasulye ile avokado yer alır.

K Vitamini Hakkında Sık Sorulan Sorular

K vitamini nelerde var?

En yaygın K vitamini kaynakları arasında ıspanak, brokoli, lahana, kara lahana, maydanoz, pazı ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler; yeşil fasulye; kanola yağı gibi katı ve sıvı yağlar; soya fasulyesi; avokado; yaban mersini; kuru erik; kivi; üzüm ve elma gibi meyveler ile karaciğer ve tavuk gibi et ürünleri bulunmaktadır.

Günlük K vitamini ihtiyacı ne kadardır?

Yetişkinlerin vücut ağırlıklarının her kilogramı için günde yaklaşık 1 mikrogram K vitaminine ihtiyaçları vardır. Örneğin, 65 kg ağırlığındaki bir kişi günde 65 mikrogram K vitaminine ihtiyaç duyarken, 75 kg ağırlığındaki bir kişi günde 75 mikrogram almalıdır. Bir mikrogram, bir miligramdan (mg) 1.000 kat küçüktür. Vücutta ihtiyaç duyulan miktardan fazla alınan K vitamini, karaciğerde depolanır.

K vitaminin fazla miktarda alınması zararlı mıdır?

K vitamini, karaciğer, kalp, beyin, kemikler ve pankreas dahil birçok organ ve dokuda bulunur. Diğer yağda çözünen vitaminlerden farklı olarak, vücutta fazla miktarda alındığında nadiren toksik seviyelerde birikir. Bunun nedeni, hızlı parçalanması ve idrar veya dışkı yoluyla atılmasıdır.

K vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar?

K vitamininin eksikliği, kanın pıhtılaşma sorunlarına yol açarak kalp hastalıklarına neden olabilir. Ayrıca, kemik gelişimindeki olumsuz etkisi nedeniyle osteoporoz hastalığını da tetikleyebilir.

K vitamini neden önemli?

K vitamini, kanın pıhtılaşmasını sağlama, kalp hastalıkları riskini azaltma ve kemik gelişiminin güçlenmesi konularında önemli bir vitamin grubudur.