Ödem Nedir ve Nasıl Geçer?

Ödem Nedir?

Ödem, hücrelerde, dokularda veya seröz boşluklarda aşırı sıvının birikmesi sebebiyle oluşan şişlik anlamına gelir. Genellikle el, kol, ayak bilekleri ve bacak gibi bölgelerde görünse de, akciğer ve diğer organlarda da meydana gelebilir.

Hamilelik, kullanılan ilaçlar, iltihap ve yaralanmalar ödemin en yaygın nedenleri arasında yer alır. Ayrıca, siroz gibi karaciğer hastalıkları da ödemin oluşumunda etkili olabilmektedir. Her yaştan kişiyi etkileyebilecek olan ödem, özellikle hamile kadınlar ve 65 yaş üstü bireylerde daha sık görülmektedir. Hafif ödem vakaları çoğu zaman kendiliğinden geçebilirken, bazı durumlar tedavi gerektirebilir.

Ödemi azaltmak için etkili yöntemler arasında tuz alımını azaltmak, doktor onayı ile diüretik etkili ilaçlar kullanmak, ödemin sebebi olan ilaçların kullanımını sonlandırmak, bol su içmek, kompresyon çorapları giymek ve ödemli bölgeye masaj uygulamak yer alır.

Ödem Neden Olur?

Özellikle el, kol ve ayaklarda ortaya çıkan ödem, kılcal damarlar olarak bilinen küçük kan damarlarının sıvı sızdırması sonucunda dokularda sıvı birikmesi nedeniyle oluşur. Hamilelik, ilaçlar, iltihap ve karaciğer hastalıkları gibi durumlar, vücudun fazla sıvıyı tutmasına neden olan tuzun dışarı atılamaması sonucunda ödem oluşumuna neden olabilir.

Genel olarak ödemin nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

• Aşırı tuzlu besin tüketimi
• Uzun süre aynı pozisyonda oturmak
• Hamilelik
• Yetersiz sıvı alımı
• Menopoz dönemi
• Kalp yetmezliği
• Karaciğer sirozu
• Böbrek hasarı
• Bacak damarlarında zayıflık
• Uzun süreli protein eksikliği
• Yüksek tansiyon ilaçları
• Steroid ilaçlar ve östrojenler
• Bazı diyabet ilaçları
• Dengesiz beslenme
• Bağışıklık sisteminin zayıflığı

Ayakta ödem neden olur?

Gün boyunca uzun süre ayakta durmak, oturmak, hamilelik, aşırı kilo, yaşlılık ve bacak, ayak bileği veya ayakta oluşan yaralanmalar ödemin nedenleri arasında yer almaktadır.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödemin en sık karşılaşılan belirtilerinden biri, vücutta gözle görülür şişliklerin ortaya çıkmasıdır. Ciltte gerilme ve karında meydana gelen boyut artışı da ödem belirtileri arasında sayılabilir.

Ödemin vücut dokularında oluşturduğu şişliklerle birlikte görülen belirtiler şunlardır:

• Özellikle el, kol ve bacaklarda yeni oluşan şişlikler
• Ciltte gerilme veya parlaklık
• Cilde baskı yapıldığında çukur oluşması
• Karnın anormal bir şekilde büyümesi ve şişmesi
• Bacaklarda ağırlık hissi
• Şişkinlik ile birlikte hareket zorluğu
• Ödemli bölgelerde hafif ağrı

El, kol ve bacak dokularında yeni oluşan şişlikler

Vücutta ödem oluştuğunda, kişinin el, kol ve bacaklarında şişlikler meydana gelebilir. Bu şişlikler, dokunulduğunda iz bırakacak şekilde hissedilebilir. Özellikle uzun süre ayakta kalan kişilerde hareketsizlik veya damar sorunları nedeniyle ödem bu bölgelerde ortaya çıkma eğilimindedir.

Ciltte gerilme veya parlaklık

Ödem meydana geldiğinde, cilt yüzeyinde gerilme hissedilebilir. Bu gerilmeye bağlı olarak parlaklık oluşması da sıkça karşılaşılan bir durumdur. Şişen dokular cilt üzerinde baskı yaparak cildin gerginleşmesine yol açar.

Cilde bastırıldığında çukur görüntüsü oluşması

Ödemli bölgelerde cilde baskı yapıldığında sıvı birikimi sebebiyle geçici çukurlar oluşabilir. Bu çukurlar genellikle birkaç saniye içerisinde kaybolur ve dokuların normallerden daha az elastik olduğunu gösterir.

Karnın anormal bir şekilde büyümesi ve şişmesi

Ödem, bazen karın bölgesinde sıvı birikmesine neden olabilir. Bu durumda karın şişer, özellikle karaciğer, kalp ve böbrek gibi organlarda sıvı birikiminin sonucudur. Karın şişliği, sindirim sistemi ve organ fonksiyonları üzerinde de olumsuz etkilere yol açabilir.

Bacaklarda ağırlık hissi

Bacaklardaki damarlarda ve dokularda sıvı birikimi genişleyerek ağırlık hissine neden olabilir. Bu durum, bacak kasları ve damarlarının doğal işleyişini bozarak rahatsızlık verebilir.

Şişkinlikle birlikte yürüme güçlüğü

Bacaklardaki şişlik, hareketin kısıtlanmasına yol açar. Ödem yüzünden bacaklardaki dokular gerilir ve sertleşir. Bu da kişinin gün içinde ayaklarını kaldırmasını zorlaştırabilir, daha sonra denge problemleri yaşanmasına neden olabilir.

Ödem oluşan bölgelerde hafif ağrı

Ödem nedeniyle oluşan şişliklerin bulunduğu bölgelerde ağrı ve rahatsızlık hissedilebilir. Şişen dokular sinir uçlarına baskı yaparak bu ağrıyı oluşturur. Şişliği artıran durumlar ile birlikte ağrı da şiddetlenebilir, bu da yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Bu durumların yanı sıra ödem, ciddi bir hastalığın belirtisi de olabilir. Bu nedenle ani başlayan şişlikler ve ağrılar için mutlaka bir doktora danışmak önemlidir.

Ödem Nasıl Atılır?

Tuz alımını azaltmak, ödeme neden olan uzvu kalp seviyesinin üzerinde tutarak kan akışını iyileştirmek, yürüyüş yapmak, ödemli uzva masaj yapmak, bol kıyafetler giymek ve kompresyon çorapları kullanmak ödemin azalmasına yardımcı olur.

Vücuttaki ödemin atılmasına yardımcı olabilecek yöntemler şunlardır:

• Tuz tüketimini azaltmak
• Ödemli uzvu kalp hizasının üstünde tutmak
• Kompresyon çorapları giymek
• Ödemli uzvu epsom tuzlu suda 15-20 dakika bekletmek
• Yürüyüş gibi egzersizler yapmak
• Ödeme neden olan ilaç kullanımını sonlandırmak
• Sıvı akışını artırmak için ödemli uzva masaj yapmak
• Bol kıyafet seçimi yapmak
• Sağlıklı beslenmek ve kiloyu korumak
• B6 vitamini takviyesi almak da yardımcı olabilir.

Ödemi atmaya yardımcı olan bir içecek tarifi şöyledir:

• Bir tutam maydanoz
• Bir tutam dereotu
• Bir tutam ıspanak veya semizotu
• Bir tutam taze nane
• 1 adet kabak
• Mevsime göre ½ pancar (varsa)
• 1 adet dolmalık biber

Tüm malzemeler katı meyve sıkacağıyla sıkılarak sabah aç karnına tüketilmelidir. Eğer katı meyve sıkacağı yoksa, blenderde çekilip 1 büyük bardak suyla karıştırılarak tüketilebilir. Akşam saatlerinde tüketimi önerilmez.

Ödem atmayı kolaylaştıran çay ve içecekler nelerdir?

Diüretik etkisiyle idrar söktürerek ödem atılımını kolaylaştıran çay ve içecekler şunlardır:

Karın bölgesindeki ödem nasıl atılır?

Karın bölgesindeki ödemi atmak için idrar söktürücü besinler tüketmek faydalı olabilir. Enginar, pancar, lahana, maydanoz ve mısır püskülü gibi ödem atıcı besinler tercih edilmelidir. Bu besinleri kullanmadan önce doktora danışmak en sağlıklı yol olacaktır.

Hamilelikte ödem nasıl atılır?

Hamile kadınlar, vücutta meydana gelen ödemleri azaltmak için uzun süre ayakta durmaktan kaçınmalıdır. Ayrıca bol su içmek, rahat ayakkabılar veya çoraplar giymek, uzman eşliğinde yoga yapmak veya yüzmek ve hamilelik sırasında tuz ve kafein alımını sınırlamak, ödemin azalmasına yardımcı olur.

Ödem Nasıl Teşhis Edilir?

Ödemin teşhisi ve altında yatan nedenin saptanması için doktor fizik muayene yaparak vücut dokularındaki şişliğin durumunu kontrol eder ve tıbbi geçmişinizi sorar. Bu bilgi nedeni anlamak için yeterli olabilir. Bazen teşhis için kan testleri, ultrason muayeneleri, damar çalışmaları veya diğer testler de gerekli olabilir.

Ödemin teşhisi için kullanılan yöntemler şunlardır:

• Doktor, fiziki muayene ile ödemli bölgeleri tespit eder ve sıvının biriktiği bölgeleri değerlendirir. Cilde baskı yaparak ödemin derecesini ölçer.
• Bununla birlikte, hastanın tıbbi geçmişine dair bilgiler sorgulanır. Kullanılan ilaçlar, sağlık problemleri ve beslenme alışkanlıkları hakkında bilgi edinilir.
• Kanın test edilmesi istenebilir; bu testler sayesinde böbrek fonksiyonları, karaciğer enzimleri, tiroid işlevi ve elektrolit dengesi değerlendirilebilir.
• Eğer ödem damarlarla ilişkili bir sorun olarak düşünülüyorsa, ultrason muayenesi yapılabilir. Bu, ödemin damar tıkanıklığı veya derin ven trombozu (DVT) gibi nedenlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını gösterir.
• Eğer bacaklarda ödem varsa, Doppler ultrasonu ile damarlardaki kan akışı incelenebilir. Tıkanıklık veya daralma varsa bu yöntemle tespit edilebilir.
• Kardiyovasküler sorun veya karaciğer hastalığı varlığı şüphesi durumunda, röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi ileri görüntüleme testleri yapılabilir.
• Doktor, ödemin kanser veya enfeksiyon gibi karmaşık bir hastalıktan kaynaklandığını düşünüyorsa biyopsi önerir.

Ödem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ödem genelde idrar yoluyla fazla sıvının atılmasına yardımcı olan diüretik ilaçlar kullanılarak tedavi edilir. Ancak ödem tedavisi, altta yatan sağlık sorununa bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

• Ödem tedavisi için en yaygın kullanılan ilaçlar diüretiklerdir. Bu ilaçlar sayesinde böbrekler idrar üretimini artırarak ödemin atılmasına yardımcı olur.
• Böbrek fonksiyonlarının bozulması durumunda vücutta sıvı birikimi oluşabilir. Bu durumda diyaliz veya böbrek sağlığını destekleyen ilaçlar gerekebilir.
• Örneğin, amfizem veya kronik bronşit gibi akciğer hastalıkları ödem oluşumuna katkıda bulunuyorsa, sağlık uzmanı sigarayı bırakmanızı tavsiye edebilir.
• Kronik kalp yetmezliği nedeniyle ödem oluşursa, doktorunuz kilonuzu, sıvı alımınızı ve tuz tüketiminizi takip ederek yaşam tarzı değişiklikleri önerir.
• Eğer ödem aldığınız bir ilacın yan etkisi ise, doktor ilaç dozunu azaltabilir veya ilacı durdurabilir. Ancak doktor önerisi olmadan ilacı bırakmamaya dikkat etmelisiniz.
• Ödem tedavisinde sıvı alımının kontrolü önemlidir. Böbrek ve kalp sağlığı sorunlarında aşırı sıvı almak ödemin artmasına neden olabilir.
• Bacaklarda oluşan ödemin tedavisinde kompresyon çorapları veya bandaj kullanılabilir. Bu çoraplar bacaklardaki damarları destekleyerek sıvının düzgün dağılmasına yardımcı olur.
• Düzenli egzersiz yapmak bacaklardaki sıvının atılmasına yardımcı olur. Yürüyüş gibi aktiviteler bacak kaslarını çalıştırir ve kan dolaşımını artırarak ödemin azalmasına neden olur.

Ödem Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ödem en hızlı nasıl atılır?

Ödem toplayan uzvu yukarıda tutmak, kan akışını arttırmak için yürüyüş veya hafif egzersizler yapmak, ödemli bölgeye masaj uygulamak, kompresyon çorapları kullanmak, tuzu azaltmak ve bol su içmek ödemin atılımını hızlandırır.

Yüzdeki ödem nasıl atılır?

Yüzdeki ödemi ve şişlikleri azaltmak için düzenli uyku almak, makyajla uyumaktan kaçınmak ve sağlıklı beslenmek gibi yöntemlerin yanı sıra yüze salatalık uygulamak veya soğuk kompres uygulamak etkili olabilir.

Ödem hangi hastalığın belirtisi?

Vücut dokularındaki ödem, kalp hastalıkları, karaciğer problemleri, tiroid hastalıkları, enfeksiyon ve iltihaplanma gibi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Hafif ödemler, sebep olmaksızın kendiliğinden geçebilir.

Ödem tedavi edilmezse ne olur?

Göz ardı edilen ödemler, zamanla şişliklerin artmasına ve kan dolaşımının bozulması ile enfeksiyon gibi risklerin ortaya çıkmasına yol açabilir.

Ödem kalıcı mı?

Ödemler genellikle kalıcı bir durum değildir. Ancak altta yatan sağlık sorununa bağlı olarak bazı ödem türleri kişiyi uzun süre olumsuz etkileyebilir.

Çok su içmek ödem yapar mı?

Gün içerisinde yeterli su tüketimi, böbreklerin idrar üretimini artırarak vücudun sıvı dengesini sağlar ve ödemin atılmasına yardımcı olur. Ancak, aşırı sıvı alımı dokularda sıvı birikmesine yol açarak ödem oluşumuna neden olabilir.