Beşinci Hastalık (Parvovirüs B19) Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Beşinci hastalık, çoğu çocuğun hızla iyileştiği viral bir enfeksiyondur. Bu hastalık özellikle 5 ila 15 yaş arasındaki çocuklarda sıkça görülmektedir.

Beşinci Hastalık (Parvovirüs B19) Nedir?

Bu hastalık, çocuğun yanaklarında parlak kırmızı döküntülerle kendini gösterir. Bu nedenle bazen “tokatlanmış yanak” döküntüsü olarak adlandırılır. Birkaç gün içinde döküntüler vücuda, kollara ve bacaklara yayılabilir. İyileşme süreci genellikle 1 ila 3 hafta sürer. Doktorların çoğu, hastalığın seyrini kısaltacak bir tedavi yöntemi olmadığından, semptomların iyileşmesini beklemelerini önerir. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklar için doktor, belirtiler geçene kadar yakından takip edilmesi gerektiğini belirtir.

Beşinci Hastalık Belirtileri Nelerdir?

Beşinci hastalık; genellikle düşük ateş, baş ağrısı ve burun tıkanıklığı veya akıntısıyla başlar. Arthritis Foundation’a göre semptomlar, virüse maruz kaldıktan 4 ila 14 gün sonra ortaya çıkma eğilimindedir. 10 yaşından küçük çocuklarda döküntü geliştirme riski daha fazladır. Döküntü genellikle yüzle başlar ve yanakları parlak kırmızı yapar. Döküntüler başlangıçta bir bölgede kaybolup, birkaç gün içinde başka bir bölgede yeniden görülebilir.

Döküntüler, yanaklardan sonra göğüs, sırt, kollarda ve bacaklarda kırmızı lehceler şeklinde oluşur. Bu döküntüler kaşıntılı olabilir. Birkaç günün ardından lekeler, dantelli bir ağ görünümüne bürünebilir. Cilt sıcakken veya güneş altında döküntüler daha belirgin hale gelebilir. Daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde, hastalık genellikle yanaklarda döküntü oluşturmaz; ancak eklem şişliği ve ağrı gibi semptomlar haftalar, aylar hatta nadiren yıllarca sürebilir. Ama genellikle kalıcı bir sorun oluşturmadan geçer.

Beşinci Hastalık Neden Olur?

Parvovirüs B19, beşinci hastalık nedenleri arasında en yaygın olandır. Virüs, enfekte bir bireyin öksürdüğünde, hapşırdığında veya bir yüzeye dokunarak yayılan damlacıklarla taşınır. Bu virüs havasal yollarla yayıldığından, ilkokul yaşındaki çocuklar arasında tükürük ve solunum salgılarıyla bulaşma eğilimindedir. En fazla kış sonunda, bahar aylarında ve erken yaz döneminde görülmektedir, ancak her yaş grubundaki bireylerde yayılabilir.

Çoğu yetişkin, çocukluk döneminde önceki karşılaşmalar nedeniyle beşinci hastalığa karşı koruyucu antikorlar taşımaktadır. Yetişkinlikte hastalığa yakalanan bireylerde belirtiler daha şiddetli olabilir. Hamilelik sırasında beşinci hastalığa maruz kalan bireylerin, doğmamış bebekleri için hayatı tehdit eden anemi gibi ciddi riskleri olabilir. Sağlıklı bağışıklık sistemine sahip çocuklar için beşinci hastalık genellikle kalıcı sonuçlar doğurmayan hafif bir hastalıktır.

Beşinci hastalık belirtileri, soğuk algınlığına benzese de döküntü oluşmadan önceki süreç, en bulaşıcı dönemi temsil eder. Kızarıklık ortaya çıktığında, vücut enfeksiyonla mücadele etmiş demektir ve bu aşamada artık bulaşıcı değildir. Genellikle çocuklar, döküntüler geçtikten sonra enfeksiyonu başkalarına yaymazlar.

Beşinci Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar çoğunlukla, yüz ve vücuttaki döküntüleri gözlemleyerek beşinci hastalığı teşhis edebilirler. Eğer bir kişide döküntü yoksa ancak başka belirtiler mevcutsa, doktor parvovirüs B19 varlığını tespit etmek için kan testleri isteyebilir. Bu hastalık, çocukları etkileyen altı viral deri döküntüsü içeren liste içinde beşinci sırada yer aldığından, “beşinci hastalık” olarak adlandırılır. Listeyi oluşturan diğer hastalıklar şunlardır:

• Kızamık
• Kızıl ateş
• Kızamıkçık
• Dukes hastalığı
• Beşinci hastalık (Eritema infeksiyozum)
• Roseola

Bu hastalıkların hepsi viral deri döküntülerine neden olabilir. Dermal döküntüler, bu hastalıkların bazılarıyla Beşinci hastalığı karıştırmasına yol açabilir. Bu nedenle tanı koymak için en sık başvurulan yöntem antikor testleridir.

Beşinci Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?

Beşinci hastalık virüsler tarafından kaynaklandığı için antibiyotiklerle tedavi edilemez. Çoğu durumda, kendi kendine iyileşen hafif bir hastalık olduğu için ilaç kullanımı gerekmez. Genellikle, beşinci hastalığı geçiren çocuklar kendilerini iyi hissederler. Ateş ve hafif soğuk algınlığı semptomları geçtikten sonra döküntüden kaynaklanan rahatsızlık dışında tedavi gereksiz olabilir. Ancak sürecin doktor gözetiminde ilerlemesi önemlidir. Çocuğunuzun döküntüleri kaşıntılıysa, ya da rahatsızlık yaratıyorsa, doktorunuza danışmanız faydalı olacaktır. Ayrıca, beşinci hastalık tedavisi sırasında doktor ateş veya eklem ağrısı için ilaç önerisinde bulunabilir.

Yetişkinlerde Beşinci Hastalık

Beşinci hastalık genellikle çocuklarda daha sık görünse de, yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Yetişkinlerde hastalık, çoğunlukla hafif belirtilerle seyreder. Semptomlar genellikle eklem ağrısı ve şişlik şeklindedir. Hafif döküntüler de görülebilir, ancak her zaman görülmez. Beşinci hastalığı olan bazı yetişkinlerde hiçbir belirti tespit edilmeyebilir.

Yetişkinler genellikle beşinci hastalığıyla pek sorun yaşamazlar. Ancak hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi zayıf ya da kronik anemisi olan bireylerde komplikasyon riski mevcuttur.

Hamilelikte ve Bebekte Beşinci Hastalık

Beşinci hastalığa neden olan virüs ile temas eden ve sonrasında enfeksiyon geliştirerek etkilenebilecek kişilerin çoğunda genelde herhangi bir sorun görülmez. Centers for Disease Control and Prevention (CDC)’a göre hamile kadınların yaklaşık %50’si virüse karşı bağışıklıdır; bu nedenle maruz kalsalar bile beşinci hastalığa yakalanmazlar. Bağışıklıksız bireylerde maruz kalma hafif belirtilerle sonuçlanabilir. Fakat gelişmekte olan bir fetüsün etkileneceği olasılığı düşüktür, ancak bu durum anneden doğmamış bebeğe geçebilir.

Nadir durumlarda, parvovirüs B19 için enfekte olan bir fetüste ciddi anemi gelişebilir. Bu, fetüsün kırmızı kan hücreleri (RBC) üretimini zorlaştırabilir ve düşük olasılığında artışa neden olabilir. Beşinci hastalığın neden olduğu anemili bebekler kan nakline ihtiyaç duyabilir, bazı nadir durumlarda bunun sonucunda ölü doğum ya da düşük görülebilir.

Eğer bir bebek rahim içerisinde beşinci hastalığa yakalanırsa, tedavi yoktur. Doktor, hamileliğin ilerlemesi sırasında anneyi ve fetüsü izlemektedir. Bebeğin, doğum sonrası gerekirse kan nakli gibi ek tıbbi bakım alması gerekebilir. Beşinci hastalığın neden olduğu düşükler yaygın değildir ve genellikle hamileliğin ilk döneminde gerçekleşir. Hamilelik süresince beşinci hastalığın özel bir tedavisi yoktur, ancak doktorlar ek izleme önermektedir. Bu izleme türleri şunları içerebilir:

• Daha sık doğum öncesi ziyaretleri
• Ek ultrasonlar
• Düzenli kan testleri