Epilepsi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Epilepsi, sinir hücrelerinin normal sinyal iletiminde sorunlar yaşaması sonucu nöbetlere yol açan bir beyin hastalığıdır. Nöbetler; duyuları, davranışları, bilinç seviyesini ve kas hareketlerini etkileyen düzensiz elektriksel aktivite patlamalarıdır. Epilepsi, dünya genelinde en yaygın dördüncü nörolojik hastalık olarak bilinir. Tedavi edilemese de birçok seçenekle yönetilebilir. Epilepsi hastalarının yaklaşık %70’i tedavi ile nöbetlerini kontrol altına alabildiği görülmektedir. Nöbet geçirme riski, güvenliğinizi, ilişkilerinizi, işinizi ve araç kullanma yeteneğinizi etkileyebilir; bu nedenle belirli kalıpları ve durumları tanımak önemlidir.

Epilepsi Neden Olur?

Epilepsi nedenleri, bireyler arasında farklılık göstermekte ve bazı kişilerde açık bir neden bulunmamaktadır. Diğerlerinde, doktorlar epilepsiyi doğrudan genetik faktörler, beyin travması, otoimmün bozukluklar, metabolik rahatsızlıklar veya enfeksiyonlarla ilişkilendirebilir. Her bir nedenin farklı belirtileri, tanıları ve tedavi yaklaşımları vardır. Bu nedenler şu şekilde özetlenebilir:

• Enfeksiyonlar: Nöbetlere sebep olabilecek bir beyin enfeksiyonu varsa, bu epilepsinin bulaşıcı bir nedeni olarak değerlendirilir.
• Otoimmün Epilepsi: Bağışıklık sistemi, vücudu dış etkenlerden korurken, otoimmün epilepsi vücudun bağışıklık sistemindeki değişikliklerden kaynaklanmaktadır.
• Genetik Nedenler: Bazı epilepsi türleri ailelerde gözlemlenir ve nesilden nesile aktarılabilir.
• Metabolik Nedenler: Vücut, tüketilen yiyeceklerin işlenmesinde sorumlu enzimler içerir ve bu enzimlerdeki bir sorun, besinlerin parçalanmasını veya enerji üretimini etkileyebilir.
• Yapısal Nedenler: Beyindeki anormal yapılar, nöbet riskini artırabilir. Bu yapısal sorunlar doğuştan veya sonradan gelişebilir ve çoğu MRI ile görüntülenebilir.

Epilepsi Belirtileri Nelerdir?

Epilepsi nöbetlerinin belirtileri, nöbet türüne göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak epilepsi belirtileri şu şekildedir:

• Sabit bir noktaya bakmak
• Kasların sertleşmesi
• Kollar ve bacaklarda kontrol edilemez sarsılmalar
• Bilinç kaybı
• Korku, kaygı veya dejavu gibi psikolojik belirtiler

Bazen epilepsili bireylerin davranışlarında değişiklikler olabilir ve psikoz belirtileri gösterebilirler. Epilepsi hastalarının çoğu, her seferinde aynı tür nöbet geçirme eğilimindedir.

Epilepsi Tedavisi

Epilepsinin bilinen bir tedavisi yoktur, fakat tedavi alanındaki gelişmeler birçok insanın nöbetlerini kontrol etmesini sağlamıştır. Epilepsi tedavisi için başvurulan yöntemler şunlardır:

• İlaçlar: Nöbetleri önleyebilecek veya durdurabilecek birçok farklı ilaç mevcuttur. Epilepsi hastalarının yaklaşık %70’i nöbetlerini bu ilaçlarla başarıyla kontrol edebilir.
• Ameliyat: Sürekli kontrol edilemeyen nöbetler yaşıyorsanız, epilepsi cerrahisini düşünmek gerekebilir. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, yeni cerrahi seçenekler ortaya çıkarmıştır.
• Nöbet cihazları: Sinir sistemine düşük elektrik akımları göndererek beyin hücrelerinin davranışını değiştirir ve normal duruma dönüşmelerine yardımcı olur.
• Diyet terapileri: Ketojenik diyet, modifiye Atkins diyeti, düşük glisemik diyet ve orta zincirli trigliserit (MCT) diyeti gibi diyetler izlenebilir.

Epilepsi Nöbet Türleri Nelerdir?

Epilepsi bir beyin hastalığıdır ve bireylere iki veya daha fazla nöbet geçirmeleri durumunda tanı konulmaktadır. Birçok nöbet türü bulunmaktadır ve epilepsi türleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

• Genelleştirilmiş nöbetler: Beynin her iki tarafını etkileyen bu nöbet türü, devamsızlık nöbetlerine veya hızlı göz kırpma gibi durumlara yol açabilir. Tonik-klonik nöbetler ise ağlama, bilinç kaybı, yere düşme ve kas seğirmeleri gibi belirtiler gösterir.
• Kısmi nöbetler: Beynin belirli bir alanında faaliyet gösteren bu tür nöbetler, basit kısmi nöbetler (beynin küçük bir kısmını etkileyen) ile karmaşık kısmi nöbetler şeklinde ayrılır. İkincil genelleştirilmiş nöbetler de bir bölümde başlayarak daha sonra beynin her iki tarafına yayılabilir.

Epilepsi Nöbeti Öncesi Aura Belirtileri Nelerdir?

Aura, nöbet öncesinde ortaya çıkabilecek semptomları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Nöbet geçirmeden birkaç saniye veya 60 dakika öncesinde auraya sahip olunabilir. Çoğu insan, her nöbet geçirdiğinde aynı tür auralara sahiptir. Bir epilepsi nöbeti öncesindeki aura şu belirtileri içerebilir:

• Görsel değişiklikler: Parlak ışıklar, zikzak çizgiler, nesnelerin boyutunun veya şeklindeki bozulmalar, göz alanında karanlık noktalar gibi durumlar.
• İşitsel halüsinasyonlar: Sesler duymak.
• Koku halüsinasyonları: Garip kokular hissetmek.
• Uyuşma veya karıncalanma: Yüzün veya vücudun bir tarafında hissedilmesi.
• Kaygı veya korku hissetmek.
• Mide bulantısı.

Bebek ve Çocuklarda Epilepsi

Epilepsi, sinir sisteminin en yaygın bozukluklarından biridir ve tüm ırklardan çocukları ve yetişkinleri etkileyebilir. Beyindeki sinir hücreleri arasındaki normal bağlantılarda oluşan herhangi bir bozulma, nöbetlere neden olabilir. Sinir sinyallerini gönderen beyin kimyasallarındaki dengesizlik, genetik faktörler, beyin tümörü, felç, doğum sırasında yaşanan olumsuz durumlar, hastalık, enfeksiyon veya yaralanmalardan kaynaklanan beyin hasarı, epilepsinin yaygın nedenleridir.

Bebekler ve çocuklarda epilepsi belirtileri, yetişkinlerdekinin neredeyse aynısıdır; fakat kusma, karın ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtiler çocuklarda daha sık görülebilir. Genellikle tedavi, ilaç kullanımı ile gerçekleştirilir. Nöbetlerin tedavisi için birçok ilaç türü bulunmaktadır. Doktor, çocuğun nöbet türünü belirlemek zorundadır. İlaçlar, nöbet tipi, çocuğun yaşı, yan etkileri, maliyeti ve kullanım kolaylığına göre seçilir. En iyi kontrol sağlamak için doz ayarlamaları veya yeni ilaçlar eklenmesi gerekebilir. İlaç tedavisinin yanı sıra, ketojenik diyet, Vagus sinir uyarıcısı (VNS) veya cerrahi yöntemler de tercih edilebilir.