Gıda İntoleransı Nedir ve Gıda Alerjisiyle Farkları Nelerdir?

“Gıda alerjisi”, “gıda intoleransı” ve “gıda duyarlılığı” terimleri sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Bu terimler, belirli gıdalara karşı vücudun anormal tepkiler vermesi anlamına gelmektedir. Bu tepkiler, bağışıklık sisteminin aktive olması ve ardından antikor üretimi gibi mekanizmalardan veya bağışıklık sistemi ile doğrudan ilişkili olmayan tepkilerden kaynaklanabilir.

Bağışıklık yanıtı göstermeyen tepkilere genellikle ‘gıda intoleransı’ denir. Bu intoleranslar çoğunlukla bir enzimin eksikliği veya etkisizliği nedeniyle meydana gelir. Örnek vermek gerekirse: Laktoz intoleransı.

Gıda intoleransı ve Gıda Duyarlılığı sıklıkla karıştırılan kavramlardır. Gıda Duyarlılığında, duyarlı olunan gıda alındığında IgG antikorları bağışıklık tepkisi olarak üretilmektedir. IgG’nin üretimi ile birlikte dokularda biriken ve kronik iltihaplanmaya sebep olan antijen/antikor bileşenlerinin zamanla oluşumu ile ayırt edilir. Bu, uzun süreçte gelişen bir bağışıklık tepkisidir ve Klasik alerji gibi IgE artışı ile anında yanıt vermez. Bu bağışıklık tepkisi yavaş ve zamana yayılarak gerçekleşir.

Alerji terimi, “aşırı duyarlılık (hipersensitivite)” olarak tanımlanır ve alerjenlere karşı vücudun beklenmedik, aşırı ve çok kısa sürede ortaya çıkan immün yanıtı ifade eder. Örneğin: Yer fıstığı veya deniz ürünlerine karşı yaşamı tehdit eden tepkiler gibi. Bu tür etkiler, bağışıklık sistemi tepkisi olan IgE üretimi ile oluşur. Ciltteki kızarıklık, kaşıntı, ürtiker, dudak ve göz çevresinde şişlik, kusma, nefes darlığı, boğazda tıkanıklık hissi ve dilde şişlik gibi belirtiler alerji ile ilişkilidir.

Gıda İntoleransı Hangi Belirtilerle Kendini Gösterir, Nasıl Fark Edilir?

Bir gıdanın vücuttaki yüksek düzeylerde IgG üretimini tetiklediğinde, bu antikorlar gıdadaki proteinlerle birleşerek bir “antijen-antikor kompleksi” (immün kompleks) oluşturur. Fakat bu çözünmeyen komplekslerin aşırı birikimi, dokularda kronik enflamasyona ve ardından çeşitli semptomların ortaya çıkmasına yol açar:

• Sindirim Sistemi: Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, mide bulantısı, ishal veya kabızlık.
• Dermatoloji: Döküntüler, kaşıntı, egzama, kızarıklık.
• Sinir Sistemi: Özellikle migren şeklinde baş ağrıları, Alzheimer, anksiyete.
• Kas İskelet Sistemi: Eklem ağrıları ve iltihaplanmalar, kronik yorgunluk.
• Metabolizma: Obezite, diyabet, Haşimato.

Belirtiler genellikle yavaş bir şekilde ortaya çıkar ve birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir. Eğer gıda duyarlılığından şüpheleniliyorsa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Kesin Tanı İçin İzlenen Yol ve Yapılan Testler Nelerdir?

Gıda İntoleransı Testi, tanı amacıyla kullanılan testlerdir. Özellikle Mikroarray teknolojisini kullanan testlerin hassasiyeti oldukça yüksektir.

Testler Her Yerde Yapılabiliyor mu? Nelere Dikkat Edilmeli? Anadolu Sağlık Merkezi’nde Farklı Uygulamalar Var mı?

Bu testler her yerden yapılabilen testler değildir. Hekim kontrolü altında ve sonuçların doğru değerlendirilmesi için özellikle bu alanda deneyimli merkezler tercih edilmelidir. ASM’de Mikroarray teknolojisi kullanarak gıda intolerans testini tanı amacıyla uygulamaktayız.

Test Süresi ve Sonuçların İlanı Ne Zaman Oluyor?

Hastadan kan örneği alındıktan sonra bu testi ASM laboratuvarlarında inceliyoruz ve 10 gün içinde detaylı sonuç raporunu sunuyoruz. Gıda intoleransına neden olan etkenlerin yanı sıra, hastanın beslenme programına destek olacak uygun gıdalar da raporda belirtilmektedir.

Eliminasyon Diyeti Nedir, Bu Diyetin Testlere Faydası Nedir?

Gıda duyarlılığı, genellikle sindirim sistemi üzerinde sorun yaratan gıdaların diyetten çıkarılmasıyla gerçekleştirilen eliminasyon diyetleri ile teşhis edilir.

Eliminasyon diyeti, bireyde duyarlılığa neden olan gıdaların belirli bir süreyle diyetten çıkarılması ve ardından yavaş yavaş tekrar eklenerek tepkilerin gözlemlenmesi işlemidir. Bu tür bir diyet, bireylerin hangi gıdaların bahsedilen semptomlara yol açtığını belirlemelerine yardımcı olur.

Gıda İntoleransının Daha Sık Görüldüğü Gruplar Var Mı?

Hayır, belirli bir hasta veya yaş grubu yoktur. Kronik inflamatuar hastalığı olan bireyler ve özellikle İrritabl Bağırsak Sendromu gibi işlevsel sindirim sistemi bozukluğu yaşayan kişilerde besin intoleransı daha sık gözlemlenmektedir.

Multidisipliner Yaklaşım: Uzmanlık Alanlarıyla İş Birliği Nasıl Yapılıyor?

Tanı ve tedavi sürecinde birden fazla uzmanlık alanının iş birliği gerekmektedir. Gıda intoleransı, sindirim sistemi bozuklukları, dermatoloji, sinir sistemi, kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ve metabolizma problemleri gibi birçok alanda etkiler yarattığından, doğru tanı koymak ve etkili tedavi yöntemleri geliştirmek için farklı alanlardaki uzmanların birlikte çalışması gereklidir.

Örneğin, gıda intoleransının sıklıkla sindirim sistemi ile ilişkili olması, gastroenterologların önemli bir rol oynamasını sağlar. Bu uzmanlar, gıda intoleransının mide-bağırsak sistemi üzerindeki etkilerini anlamaya yardımcı olabilir ve hastaların sindirim sorunlarını tedavi etmek için daha kapsamlı bir yaklaşım geliştirebilirler.