Kalp Krizi Ölüm Oranlarını Yüzde 50 Düşürmek Mümkün mü?

Kalp hastalıkları, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de en yaygın ölüm sebeplerinden biridir.

Kalp hastalıkları, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de başlıca ölüm nedenleri arasında yer alıyor. TUİK verilerine göre, çeşitli kalp hastalıkları ve beyin damar hastalıklarını kapsayan dolaşım sistemi rahatsızlıkları nedeniyle 2014 yılında 74 bin 295 erkek hayatını kaybetmiştir. Kalp hastalıklarının artmasında stresli yaşam, beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzı gibi faktörler etkili olsa da, modern tıpta hastalıkların erken teşhisi konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmektedir. Anadolu Sağlık Merkezi bünyesindeki SHAPE yöntemi, kalp hastalığı riskine neden olan faktörleri belirleyerek önlemlerin alınmasını sağlıyor. Anadolu Sağlık Merkezi Kardiyoloji uzmanları, “İleri İhtimal ile kalp krizi riski yüksek olan bireyleri, kalp krizi geçirmeden tespit etmek hedefindeyiz” diyor. SHAPE yöntemi ile riski tespit edilen faktörlerin düzeltilmesi, kalp krizi ölümlerini yarı oranında azaltma imkanı sunuyor.

SHAPE Nedir?

SHAPE, Society for Heart Attack Prevention and Eradication (Kalp Krizini Önleme ve Düzeltme Derneği) kelimelerinin bir kısaltmasıdır. Bu terim, hem bilimsel derneği, hem de dernek tarafından geliştirilen kalp krizi riski belirleme algoritmasını ifade eder.

Hastalara Sağladığı Faydalar Neler?

SHAPE yöntemi ile kalp krizi riski belirlendikten sonra, bu riski artıran faktörler tespit edilerek gerekli önlemler alınır. Böylece, kalp hastası olup olmadığını bilmeyen bireyler tespit edilerek uygun tedavi sağlanır.

SHAPE Tarama Yönteminde Hangi Testler/Yöntemler Uygulanıyor?

SHAPE tarama yönteminde ilk olarak FRAMINGHAM algoritması kullanılarak kalp krizi riski ön taraması yapılır. Tarama esnasında hastanın yaşı, cinsiyeti, toplam kolesterol ve HDL değerleri, sistolik kan basıncı, hipertansiyon tedavisi kullanıp kullanmadığı, sigara içip içmediği, diyabeti olup olmadığı gibi faktörler sorgulanır. Orta veya yüksek risk tespit edilirse, çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile “kantitatif koroner kalsiyum skorlaması” yapılır.

SHAPE Tarama Yöntemi ile “Kalp Krizi” Riski Nasıl Belirleniyor?

Sağlıklı bir bireyin koronel damarlarında kalsiyum birikimi bulunmaz; dolayısıyla kalsiyum skoru “0” olur. Koroner damarlardaki kalsiyum varlığı, kalp krizi olasılığını artıran koroner aterosklerozun habercisidir ve bu birikimin miktarı ne kadar fazlaysa, kalp krizi riski de o kadar artar.

SHAPE İleri Kalp Tarama Programının Hedefi Nedir?

SHAPE ileri tarama programı, kalp krizi geçirme riski taşıyan bireyleri tespit ederek gerekli önlemler almayı ve ihtiyaç halinde bu bireylere tedavi uygulayarak kalp krizi olasılıklarını azaltmayı amaçlamaktadır.

SHAPE ile Kendi Kendini Kontrol Edenlerin Kalp Krizi Geçirme Riski Ne Kadar Düşüyor?

Kalp krizi riski yüksek bireylerde gerekli tedbirler alındığında, kalp krizi riski yarıya kadar indirilebiliyor ve risk oranı ne kadar yüksekse, elde edilen fayda da o kadar büyük olabiliyor.

SHAPE Kalp Krizinden Ölümleri Azaltabilir Mi?

SHAPE yöntemi ile kalp krizi riski tespit edilip, sorumlu faktörler düzeltildiğinde, kalp krizi ölümlerini yarıya kadar azaltmak mümkündür.

SHAPE ile Kontrol Sağlayan Kişi Kalp Krizi Riski Olduğunda Neler Yapmalı? Evde Testlerin Faydaları Var mı?

Kalp krizi acil bir durumdur ve hastaneye gitmeyi gerektirir; evde tedavi mümkün değildir. Eğer bu tür bir durum yaşanırsa, hastanın kendi başına hastaneye gitmeye çalışmak yerine ambulans çağırması en güvenli yoldur.

SHAPE’in Yanılma Payı Var mı? Yüzde Yüz Güvenilir mi?

SHAPE bir risk belirleme algoritmasıdır ve bu tür algoritmaların belli bir yanılma payı vardır. Fakat mevcut araştırmalar doğrultusunda, kalp krizi riskini en iyi şekilde tespit eden yöntem SHAPE algoritması olarak kabul edilmektedir.

SHAPE’in Sonucunda Kalp Krizi Geçirme Riski Olmadığı Belirtilen Bir Birey Kalp Krizi Geçirebilir Mi?

Bu ihtimal mevcut olmakla birlikte, oldukça düşüktür.

Programda Hangi Damar Görüntüleme Testleri Kullanılıyor?

Programda, sadece çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile koroner kalsiyum skorlaması yapılmaktadır. İşlem yaklaşık beş dakika sürer, tamamen acısızdır, hiçbir ilaç kullanılmaz ve röntgen dozu standart bir akciğer filminin yarısıdır.

Kalp Krizi Gelişimi Hakkında Bilinmesi Gerekenler Neler?

Kalp krizi, dünya genelinde en önemli ölüm sebeplerindendir. Her üç kişiden biri kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Kalp krizi geçiren insanların birçoğu, hayatta kalmalarına rağmen normal hayatlarına dönmekte zorluk çekmekte ve pek çok sağlık sorunu ile yüzleşmektedir. Bu durumlar, hem maddi hem de manevi yükümlülükler yaratmaktadır. Bu nedenle, kalp krizlerinin önlenmesi büyük bir önem taşır.

Damar Sertliği Nedir?

Damar sertliği ya da bilimsel adıyla ateroskleroz, damar duvarlarında yağ ve iltihap birikintilerinin oluşturduğu plaklarla karakterizedir. Bu değişiklikler, doğumdan itibaren başladıktan sonra genellikle 40’lı yaşlarda belirtilerini göstermeye başlar. Çok yavaş bir şekilde ilerleyen bu değişiklikler, damarların daralmasına yol açar ve daralma ile birlikte plak içindeki yağ/iltihap birikimini koruyan kabuk çatlayarak pıhtı oluşumuna sebep olabilir. Bu durum kalbi besleyen koroner damarlarda kalp krizi, beyni besleyen damarlarda ise inme riskini artırır.

Kalsiyum Skor Değeri Nedir?

Damar sertliği plaklarının içinde iltihap önemli bir rol oynar. Bu iltihaplanma sonucunda plaklar içinde kalsiyum birikimi gerçekleşir. Kalsiyum birikiminin fazlalığı, damar içindeki iltihap yoğunluğunu gösterirken, kalp krizi riskinin de yüksek olduğunu ifade eder. Kalsiyum skoru bu kireç birikiminin ölçülmesi ile elde edilir.

Neden Görüntüleme Yapılmalı?

Damardaki kalsiyum miktarının ölçülmesi çok kesitli BT ile mümkündür. Bu işlem sırasında hiçbir ilaç veya madde kullanılmaz ve alınan X ışını dozu, akciğer filminden bile daha düşüktür.

Kimler Kalp Krizi Riski Taşıyor?

Kalp krizi riski erkeklerde 40, kadınlarda 50 yaşından itibaren artış göstermektedir. Şeker hastaları, sigara içenler ve doğum kontrol hapı kullanan kadınlar, damar hastalığı olan bireylerde kalp krizi riski daha yüksektir.

Kardiyovasküler Hastalıklar, Kadınları mı Daha Fazla Etkiliyor? Nedenleri Neler?

Kalp ve damar hastalıkları hem erkekleri hem de kadınları benzer oranda etkilemektedir. Ancak kadınlarda genellikle menopoz sonrası başlar. Kadınlarda menopoz öncesi kalp krizi riskini artıran iki temel faktör, sigara ve doğum kontrol hapıdır. Kadınların kalp ve damar hastalıkları açısından daha az risk taşıdığı düşünülmesi, erkeklerde belirtilerin belirgin olması, kadınlarda ise daha atipik bir şekilde ortaya çıkmalarından kaynaklanmaktadır.
Nasıl güvenilir bir tarama yaptırılabilir?
Kalp krizi riskinin en doğru tespiti için, bireyin bilgileri (yaş, cinsiyet, boy, kilo, şeker hastalığı durumu, kullandığı ilaçlar, ailesinde kalp hastalığı olup olmadığı vb.) ve bazı laboratuvar testleri ile koroner kalsiyum skorlaması yeterlidir.

Bu Test Sadece Anadolu Sağlık Merkezi’nde Mi Uygulanıyor?

Ülkemizde koroner kalsiyum skorlaması yapılabilen birçok merkez olmasına rağmen, SHAPE programını uygulayan tek merkez Anadolu Sağlık Merkezi’dir.

SHAPE’te Kişisel Özel Tedavi Programı mı Uygulanıyor?

SHAPE bir tedavi programı içermez. Risk belirlemesi yapıldıktan sonra, kardiyolog sonucu değerlendirip kişiye özel bir korunma ve tedavi planı oluşturur ve bunu hasta ile paylaşır.