Menisküs Yırtığı: Tanımı, Belirtileri, Teşhis Süreci ve Tedavi Yöntemleri

Diz yaralanmalarının pek çoğunda olduğu gibi menisküs yırtığında da yoğun ağrı veya zayıflık yaşamak olağandır.

Menisküs yırtığı, günlük yaşamı sınırlayan ve yaşam kalitesini düşüren çeşitli semptomlar göstererek sıkça rastlanan bir yaralanmadır.

Menisküs Nedir?

Menisküs, yük iletimini sağlayan, dizin stabilitesine destek olan ve şok ile darbeleri emme işlevine sahip lifli kartilaj dokusudur. Bu doku, kemiklerin aşınmasını ve sürtünerek zayıflamasını önler.

Menisküs Yaralanması Nasıl Oluşur?

Menisküs yırtığı, dizin genellikle şiddetli bir şekilde bükülmesi sonucu meydana gelir. Bazen kırılan kıkırdak, diz eklemini sıkıştırarak hareket kısıtlılığına veya kilitlenmeye yol açabilir. Menisküs yaralanmaları ya doğrudan ya da dolaylı temasla gerçekleşebilir. Doğrudan temasla oluşan yırtıklar özellikle futbolcu ve voleybolcularda görülmektedir. Koşarken ani yön değişiklikleri menisküs yırtığını tetikleyebilir ve sıklıkla ön çapraz bağ (ACL) yaralanmalarıyla ilişkilidir.

Yaşlı bireylerde görülen ve direkt travma ile ilişkilendirilmeyen menisküs yırtıkları, dejeneratif yarıklar olarak adlandırılır. Menisküs yapısı yaşla birlikte zayıflar ve yeterince destek sağlayamaz, böylece yaşlı sporcularda risk artar. 65 yaş üzerindeki bireylerde menisküs yaralanma olasılığı, diğer yaş gruplarına göre daha fazladır. Menisküs yapısının yaşlanması, diz burkulması gibi rahatsızlıklara ve yırtık riskinin artmasına sebep olabilir. Dejeneratif menisküs yırtıklarının oluşumu, travmaya bağlı olanlardan farklılık gösterdiği için tedavi yöntemini etkiler.

Menisküs yaralanmaları sırasında ortaya çıkabilecek belirtiler arasında ağrı, şişlik, lezyon esnasında ses duymak veya bazı yırtık türlerinde kilitlenme hissi bulunur. Menisküs tedavisinde izlenecek yöntemler genellikle belirli bir sıra izler; koruma, dinlenme, buz uygulaması, kompres ve bacak yükseltme iyi sonuç verebilir. Ağrıyı hafifletmek ve şişliği azaltmak için semptomatik ilaç tedavisi de tercih edilebilir. Çoğu durum, menisküsün kendiliğinden iyileştiği durumlar olsa da cerrahi müdahale gerektiren yırtık türleri de vardır. Menisküs yırtıklarının tanı, tedavi ve takibi için uzman bir hekim ile deneyimli bir sağlık kuruluşundan destek alınması önerilir.

Menisküs Yırtığı Risk Faktörleri Nelerdir?

Diz eklemlerinde ani, keskin bükülmelere veya dönmelere yol açabilen aktiviteler ve sporlar, menisküs yırtıkları için en önemli risk faktörlerindendir. Özellikle futbol, voleybol gibi zorlayıcı, zıplama ve bükülme içeren sporlarla ilgilenen bireylerde menisküs yırtığı riski artar. Tenis ve basketbol oynayan sporcularda da risk yüksektir. Ayrıca, obezite de eklemleri zayıflatarak menisküs yırtığı riskini artırabilir.

Menisküs Yırtığı Komplikasyonları Nelerdir?

Menisküs yırtığı sonucunda ortaya çıkabilecek komplikasyonların başında kalıcı diz ağrısı gelmektedir. Yırtık nedeniyle bireyler dizlerde çökme hissi, eski hareketleri yapamama ve kronik diz ağrısı gibi durumlarla karşılaşabilir. Ayrıca, diz kemiği ve eklemlerindeki yaralanmalar osteoartrit gelişme riskini artırabilir.

Menisküs Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtığında en yaygın görülen semptom diz eklem çizgisinde hissedilen ağrıdır. Yırtık olan dizde kilitlenme, işlev kaybı, geçiştirme hissi ve şişlik de belirtimler arasındadır. Bazı durumlarda bacakta hissizlik ya da boşalma hissi de bildirilmektedir. Bacakta oluşan hissizliğin ana nedeni, yırtılan menisküsün yer değiştirmesi veya dokuların parçalanarak uyluk kaslarına zarar vermesidir. Yaralanmanın ilk dönemlerinde ağrı çok şiddetli olmayabilir, ancak iltihap ilerledikçe genellikle artış gösterir. Dizdeki ağrı, özellikle ağırlık taşırken, arabadan inip binerken ve çömelme esnasında artış gösterebilir. Merdiven inip çıkarken de ağrı sıkça yaşanır ve dizin aşırı kullanılması şişliği artırabilir. Menisküsün ilk semptomları şu şekillerde özetlenebilir:

• Lezyon esnasında dizden ses gelmesi veya patlama hissi
• Şişlik ve ödem
• Dizin döndürülmesi sırasında ağrı
• Dizi düzleştirmede zorluk
• Hareket güçlüğüne neden olan kilitlenme hissi
• Bacak kaslarında hissizlik
• Boşalma hissi

Diz büküldüğünde şiddetli bir ağrı hissediliyorsa, dizde şişlik veya kızarıklık mevcutsa ve diz hareket ettirilemiyorsa, beklenmeden bir sağlık kuruluşuna başvurup kapsamlı bir muayeneden geçmek önemlidir.

Menisküs Yırtığı Tedavi Yaklaşımları Nelerdir?

Menisküs yırtıklarının tedavisinde bazı önemli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler arasında yırtığın boyutu ve yapısı, yeri, hastanın yaşam tarzı ve yaşı, tedavi beklentileri ve ihtiyaçları yer alır. Menisküs yırtığının boyutu ve kan damarları açısından zengin olan kısımları kapsayıp kapsamadığı tedavi yöntemini etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Damar bakımından zengin olmayan dış kısımda (beyaz bölge) meydana gelen yaralanmaların kendiliğinden iyileşmesi beklenmez ve müdahale gerektirir. Küçük yırtıklar ve kırmızı bölgedeki hasarlar ise zamanla kendiliğinden iyileşebilir. Menisküs yırtığı tedavisinde izlenebilecek yöntemler şunlardır:

• Dizin dinlendirilmesi ve istirahat
• Şiddetli ağrı ve şişliği hafifletmek için buz uygulaması, her 3-4 saatte bir 15-20 dakika boyunca
• Elastik bandaj ya da dizlik ile şişliği önlemek ve kompresyon sağlamak
• Fizyoterapi uygulamaları

Konservatif (koruyucu) tedaviler her durumda etkili olmayabilir. Eğer yırtık büyükse ve dizde kilitlenme ya da hissizlik gibi belirtilere neden oluyorsa ameliyat gerekebilir. Menisküs yırtığı onarımı için yapılan cerrahi işlemler genellikle basit ve güvenlidir.

Tedavi edilmeyen menisküs yırtıkları ilerleme gösterebilir, belirtiler kötüleşebilir ve geri dönüşü olmayan komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi edilmemiş bir menisküs yırtığı, dizde artrit (eklem iltihabı) gelişme riskini artırabilir. Erken tanı ve uygun tedavi için beklenmedik semptomlar yaşandığında zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak, alanında uzman ve deneyimli bir doktor ile tedavi ve takip planı oluşturmak önemlidir.