What is a Fibroscan? | Anadolu Health Center Hospital

Karaciğer, vücudun en büyük organı olup metabolik işlevlerinin merkezi olarak kabul edilir. Karın boşluğunun sağ üst kısmında, diyaframın altında yer alır ve birçok maddenin sentezinden sorumludur. Günümüzde kronik karaciğer hastalıkları önemli bir sağlık sorunu teşkil etmektedir. Bu hastalıkların ilerleyen evrelerinde, karaciğer hücreleri hasar görür ve şişer (balonlaşır). Hastalığın ilerlemesiyle birlikte karaciğerde yara dokusu oluşur ve bu durum fibrozis olarak tanımlanır.

Fibrozis dokusu arttığında, karaciğer normal işlevini yerine getiremez ve zamanla işlevselliği bozulur. Fibrozisin ilerlemesi, siroz, portal hipertansiyon ve karaciğer yetmezliği tablosunu ortaya çıkarabilir. Bu nedenle, kronik karaciğer hastalıklarında fibrozis evresinin doğru bir şekilde değerlendirilmesi, takip ve tedavi kararları açısından büyük öneme sahiptir. Fibrozisi değerlendirmede kullanılan karaciğer biyopsisi etkili bir yöntemdir. Ancak son zamanlarda biyopsinin komplikasyonları, yorum farklılıkları ve yetersiz numune gibi kısıtlayıcı etkileri göz önünde bulundurulmaktadır. Bu nedenlerden dolayı, fibrozisin değerlendirilmesinde güvenilir, tekrarlanabilir ve invaziv olmayan (girişimsel olmayan) bir yöntem olan FibroScan, giderek daha popüler hale gelmektedir.

FibroScan Nedir?

Kronik karaciğer hastalıklarında karaciğer dokusu sertleşir. FibroScan, yumuşak dokuların esnekliğini sayısal olarak ölçen teknolojik bir cihazdır. FibroScan ile elde edilen veriler kilopascal (kPa) cinsinden ölçülür ve karaciğerdeki fibrozis miktarını/evrelerini gösterir. Bu yöntem, karaciğer biyopsisi ile alınabilen dokunun en az 100 katı büyüklüğünde bir alanı inceler. Böylece karaciğer parankiminin daha iyi görüntülenmesi sağlanır. FibroScan’ın çalışma protokolü şöyledir:

• FibroScan, bir prob, elektronik sistem ve kontrol ünitesinden oluşur.
• Probda bulunan ultrasonik dönüştürücü, karaciğere 50 MHz gibi düşük frekanslı titreşimler gönderir.
• Oluşan elastik dalga doku içinde ilerler.
• Dalganın iletim hızı, geçtiği dokunun esnekliği ile doğru orantılıdır.
• Sertlik (stiffness) arttıkça dalganın yayılma hızının artması sağlanır; bu hız, prob üzerindeki dedektörle belirlenir.
• FibroScan uygulaması ağrısızdır, rahatsızlık vermez ve işlem 1-2 dakika sürer.
• Ölçüm yapılırken kişinin sırtüstü yatması ve sağ kolunu başının arkasına yerleştirmesi istenir ki bu durum karaciğer görüntülenmesini kolaylaştırır.

FibroScan Testi Hangi Durumlarda Önerilir?

FibroScan testinin (Transient Elastografi) iki ana kullanım alanı bulunmaktadır: Karaciğer hastalarında fibrozis derecesinin belirlenmesi ve karaciğer hastalığı teşhisi. Doktorlar, bazı kronik karaciğer hastalıklarının varlığında FibroScan testini önerebilir. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır:

• Metabolik ve Otoimmün Hepatit Hastalığı
• Genetik Hastalıklar (Hemokromatoz ve Wilson Hastalığı gibi)
• Siroz
• Hepatit B
• Hepatit C
• Alkolik Karaciğer Hastalığı
• Alkolsüz Steatohepatit (NASH)
• Hepatosellüler karsinom

FibroScan (Karaciğer Hasar Ölçümü) Faydaları Nelerdir?

Fibrozisin evrelerinin belirlenmesinde kullanılan FibroScan yöntemi, diğer metodlara göre daha avantajlıdır. İşte FibroScan’ın sağladığı bazı faydalar:

• FibroScan testleri hızlı, maliyet açısından uygun ve ağrısızdır.
• Kolay uygulanabilir ve tekrarlanabilir bir yöntemdir.
• Non-invaziv (girişimsel olmayan) bir süreçtir.
• İşlem süresi 1-5 dakikadır.
• Sonuçlar hızla elde edilir ve güvenilirlik doktor ve cihaz tarafından değerlendirilir.
• FibroScan, gereksiz biyopsilerin önüne geçerek biyopsiye uygun hastaların belirlenmesine yardımcı olur.

Teste Giderken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hastaların teste giderken işlem öncesi dikkat etmesi gereken bazı hazırlıklar şunlardır:

• Hastanın en az 4-6 saat aç kalması gerekmektedir (herhangi bir şey yememeli ve içmemelidir).
• Kahve ve sigara kullanımına bir gün önceden ara verilmelidir.
• İşlem öncesi aşırı efordan kaçınılmalıdır; örneğin işleme merdivenle gitmek yerine asansör kullanılmalıdır.
• Mümkünse işlem öncesi 10-20 dakika dinlenme yapılmalıdır.
• Rahat görüntüleme için uygun kıyafetler tercih edilmelidir.

FibroScan Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

FibroScan hakkında sıkça sorulan sorular aşağıdaki gibidir:

FibroScan nedir? Karaciğer FibroScan nedir?

FibroScan, karaciğerin fonksiyonlarını ileri teknolojilerle ölçen tıbbi bir cihazdır. Hızlı, kolay ve vücuda girişim olmadan bir muayene sağlar. FibroScan, karaciğer sertliğini ölçmek için geçici elastografi adı verilen gelişmiş ultrason teknolojisinden yararlanır.

Hekim Hangi Durumlarda FibroScan Testi İster?

FibroScan, hekimler tarafından aşağıdaki hastalıkların varlığında veya şüphesinde talep edilmektedir:

• Kronik karaciğer hastalığı,
• Metabolik ve Otoimmün Hepatit Hastalığı,
• Genetik Hastalıklar (Hemokromatoz ve Wilson Hastalığı gibi),
• Hepatit B,
• Hepatit C,
• Siroz,
• Alkolik Karaciğer Hastalığı,
• Alkolsüz Steatohepatit (NASH),
• Hepatosellüler karsinom varlığında ve/veya şüphesi.

FibroScan Testi Vücutta Ne Arar?

Karaciğer hastalıklarında doku esnekliği azalır ve sertleşir. FibroScan, karaciğer sağlığını değerlendirmek için kullanılır ve fibrozis olup olmadığını belirler.

FibroScan Karaciğer Yağlanmasını Ölçer Mi?

FibroScan cihazlarının tümünde CAP özelliği bulunmayabilir. CAP özelliğine sahip cihazlar, karaciğerdeki yağlanmayı ultrasona göre daha hassas bir şekilde ölçer. CAP sonucunun 300 db/m üzerindeki değerleri, ciddi karaciğer yağlanması riskini gösterir.

Normal bir FibroScan Sonucu Nedir?

Fibrozis Skoru, normal karaciğer elastisitesini yansıtan değerlerin 2,5-75 kPa arasında olduğu belirtilir. Düşük bir skor, sağlıklı bir karaciğeri gösterir. CAP Skoru, metre başına desibel (dB/m) cinsindendir ve steatoz derecesi ile ilişkilidir. CAP puanı ve steatoz derecesi ne kadar düşükse, karaciğer o kadar sağlıklıdır.

FibroScan Ultrason ile Aynı Mıdır?

FibroScan testi, aslında karaciğer ultrasonu gibidir. Ancak, FibroScan, gelişmiş teknoloji ile dokuları daha detaylı ölçer. Dolayısıyla, iki işlem arasında benzerlikler bulunsa da tamamen aynı değildir.

FibroScan Testine Nasıl Hazırlanmalıyım?

FibroScan testi hazırlanırken en az 3-4 saat aç kalınması gerekmektedir. Sırtüstü yatacak şekilde rahat kıyafetler tercih edilmeli ve işlem öncesinde dinlenilmelidir.

FibroScan Ağrılı Mıdır?

Hayır, FibroScan ağrılı bir işlem değildir; anestezi gerektirmez. Prob, su bazlı jel ile cilt altına elektronik dalgalar gönderilir ve hasta hafif titreme hisseder.

FibroScan Prosedürü Ne Kadar Sürer?

FibroScan ölçüm süresi genellikle 1-5 dakika sürer. İlaveten, işlem öncesi 15-20 dakikalık dinlenme ile toplam muayene süresi yaklaşık 25-30 dakikadır.

FibroScan Kısıtlılıkları Nelerdir?

FibroScan, hızlı ve ağrısız bir yöntem olarak öne çıkmakla birlikte bazı kısıtlamalara sahiptir. Abdominal sıvının (asit) varlığı, elastik dalgaların yayılımını etkileyebilir ve bu nedenle asitli hastalarda önerilmez. Ayrıca hamilelerde ve vücuda implante edilmiş tıbbi cihazları (kalp pili gibi) olanlarda da kullanılmaması önerilmektedir.