Çinko hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Çinko, birçok açıdan hayati önemde bir mineraldir. Vücudumuz doğal olarak çinko üretmediği için, yiyeceklerle ya da ilaç takviyesi olarak almamız gerekir.

Bu yazıda, çinkonun vücudumuzda neler yaptığını, sağlığınıza faydalarını, günlük çinko ihtiyacını ve yan etkileri de dahil olmak üzere çinko hakkında bilmeniz gereken her şeyi özetleyeceğiz.

Çinko Nedir?

Çinko temel bir besin maddesi olarak kabul edilir, yani vücudumuz onu üretmez veya depolamaz.

Bu nedenle, yemeklerle olarak günlük almamız gerekir.

Çinko, vücudunuzdaki çok sayıda iş için kullanılır:

• Enzim reaksiyonları
• Bağışıklık işlevi
• Protein sentezi
• DNA sentezi
• Yara iyileşmesi
• Büyüme ve gelişme

Çinko doğal olarak bir çok bitki ve hayvansal gıdalarda bulunur.

Kahvaltı gevrekleri, atıştırmalık barlar gibi normalde çinko içermeyen yiyecekler genellikle sentetik çinko formları ile güçlendirilir.

Ayrıca çinko takviyeleri ilaçları veya çinko sağlayan çok besinli takviyeler alabilirsiniz.

Bağışıklık fonksiyonundaki rolü nedeniyle, çinko da bazı burun spreylerine, pastillere ve diğer soğuk algınlığı tedavilerine eklenir.

Çinko vücudunuzun kendi başına üretmediği temel bir mineraldir. Büyümeye, DNA sentezine, bağışıklık fonksiyonuna ve daha fazlasına yardımcı olur.

Vücudunuzdaki Rol

Çinko vücudunuzda demirden sonra en bol ikinci eser mineraldir ve her hücrede bulunur.

Çinko metabolizma, sindirim, sinir sistemi ve diğer birçok işlerde yardımcı olan 300’den fazla enzimin çalışması için gereklidir.

Ek olarak, bağışıklık hücrelerinin gelişimi için önemli bir mineraldir.

Bu mineral aynı zamanda cilt sağlığı, DNA sentezi ve protein üretimi için de gereklidir.

Çinko, tat ve koku duyularınız için de gereklidir ve eksikliğinde tat veya koku alma yetiniz azalabilir .

Çinko hücrelerin büyümesi, bağışıklık sistemi, enzim reaksiyonları, DNA sentezi ve protein üretimi için gereklidir.

Çinko’nun sağlığa faydaları;

• Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirir
• Yara İyileştirmeyi Hızlandırır. Çinko genellikle hastanelerde yanıklar, bazı ülserler ve diğer cilt yaralanmaları için bir tedavi olarak kullanılır.
• Yaşa Bağlı Bazı Hastalıkların Riskini Azaltabilir. Çinko, zatürre, enfeksiyon ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) gibi hastalık riskinizi önemli ölçüde azaltabilir.
• Akne Tedavisine Yardımcı Olabilir. Akne, dünya nüfusunun yaklaşık %10’unun etkilendiği yaygın bir cilt hastalığıdır.. Aknesi olan insanlar daha düşük çinko seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Bu nedenle, takviyeler semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
• İltihaplanmayı Azaltır

Çinko iltihabı etkili bir şekilde azaltabilir, bağışıklık sağlığını artırabilir, yaşa bağlı hastalık riskinizi azaltabilir, yara iyileşmesini hızlandırabilir ve akne semptomlarını iyileştirebilir.

Eksiklik Belirtileri

Şiddetli çinko eksikliği oldukça nadir bir durumdur, Bazı genetik mutasyonları olan kişilerde, anneleri yeterli çinko alamayan emziren bebeklerde, alkol bağımlılığı olan kişilerde ve bazı bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kişilerde ortaya çıkabilir.

Ciddi düzeyde olan çinko eksikliğinin belirtilerinden bazıları büyüme ve gelişmenin bozulması, gecikmiş cinsel olgunluk, cilt döküntüleri, kronik ishal, yara iyileşmesinin bozulması ve davranış sorunları.

Çinko eksikliğinin daha hafif şekilleri ise, özellikle yemek öğünlerinin genellikle önemli besin maddelerinde eksik olduğu gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklarda yaygındır.

Çinko eksikliği riski fazla olan kişiler:

• Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi hastalığı olan kişiler
• Vejetaryenler ve veganlar
• Hamile ve emziren kadınlar
• Sadece emzirilerek beslenen büyük bebekler
• Orak hücreli anemisi olan kişiler
• Yetersiz beslenen insanlar , anoreksi veya bulimia olanlar da dahil olmak üzere
• Kronik böbrek hastalığı olanlar
• Alkol bağımlılığı olan kişiler

Hafif çinko eksikliğinin belirtileri arasında iise ishal, bağışıklığın düşmesi, saçların incelmesi, iştahın azalması, duygudurum bozuklukları, kuru cilt, doğurganlık sorunları ve yara iyileşmesinin bozulması sayılabilir.

Çinko eksikliği için risk faktörleri arasında yetersiz diyet alımı, zayıf emilim, alkolizm, genetik mutasyonlar ve yaşlılık saydır.

Çinko’dan zengin besin kaynakları

Hayvansal ve bitkisel besinlerin birçoğu çinko bakımından zengindir ve düzenli alındığında çoğu insanın günlük çinko ihtiyacını karşılamaya yeterlidir.

Çinko bakımından en yüksek gıdalar şunlardır.

• Kabuklu deniz ürünleri: İstiridye, yengeç, midye, ıstakoz
• Et: Sığır eti, domuz eti, kuzu eti
• Tavuk: Hindi ve tavuk
• Balık: Pisi balığı, sardalya, somon
• Bakliyatlar: Nohut, mercimek, barbunya vb.
• Fındık ve tohumlar: Kabak çekirdeği, kaju
• Süt ürünleri: Süt, yoğurt ve peynir
• Yumurta
• Kepekli tahıllar: Yulaf, kinoa, kahverengi pirinç vb.
• Bazı sebzeler: Mantar, lahana, bezelye, kuşkonmaz ve pancar yeşillikleri

Çinko kabuklu deniz ürünleri, et, kümes hayvanları ve süt ürünleri gibi gıdalarda doğal olarak görülür ve kahvaltılık gevrekler ve buğday unu gibi diğer yiyeceklere eklenir.

Çinko fazlalığının zararları

Nasıl ki çinkodaki bir eksilkiğin sonucu bazı zararlı etkiler ortaya çılıyorsa aşırı alım da olumsuz sonuçlara yol açabilir.

Çinko zehirlenme belirtileri şunlardır:

• Bulantı ve kusma
• İştahsızlık
• İshal
• Karın krampları
• Baş ağrısı
• Bağışıklığın düşmesi
• “İyi” HDL kolesterol seviyelerinde azalma

Çok fazla çinko alımı demir emilimini engellediği için demir eksikliğine de neden olabilir.

Önerilen Dozajlar

Bir doktor tarafından önerilmediği sürece günlük ihtiyacınızı sadece yiyecekler yoluyla doğal olarak karşılamanız önerilir.

Önerilen günlük alım yetişkin erkekler için 11 mg ve yetişkin kadınlar için 8 mg’dır. Çinko için tolere edilebilir en üst doz günde 40 mg’dır. Bu miktarı aşmamanız gerekir.

Çinko toksisitesi ishale, baş ağrısına, karın kramplarına ve bağışıklığın azalmasına neden olabilir. Çoğu insan günlük çinko dozunu yalnızca diyet yoluyla alabilir.

Özetle

Çinko, DNA sentezi, bağışıklık fonksiyonu, metabolizma ve büyüme için gereklidir .

Enflamasyonu ve yaşa bağlı bazı hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilir.

Çoğu insan gıdalar yoluyla günlük ihtiyacı karşılar , ancak daha yaşlı yetişkinler ve çinko emilimini engelleyen hastalıkları olan kişilerin takviye alması gerekebilir.

Yüksek doz çinko takviyeleri tehlikeli yan etkilere yol açabileceğinden, tavsiyelere bağlı kalmak ve sadece gerektiğinde takviye almak önemlidir.

İlginizi çekebilir: Kalsiyum eksikliğinin vücuttaki etkileri nelerdir?