Kolesterol Hastaları İçin Beslenme Önerileri

Kolesterol, kan ve hücre zarlarında yer alan bir yağ türüdür. Vitamin D üretiminde ve yağların emilimini sağlayan safra asidinin oluşumunda görev alır. Ayrıca testesteron, östrojen gibi hormonların yapısında da yer alır.

Vücudun sağlıklı çalışabilmesi için kanda belirli miktarda olması gereken kolesterolün yüksekliği ise kalp sağlığı açısından olumsuz sonuçlara yol açabilir.

Kanda iki tür kolesterol değerine bakılır.

HDL Kolesterol: İyi kolesterol olarak bilinen HDL, dokulardan kolesterolü toplayarak dışarı atılmasını sağlar. Türk toplumunda genellikle genetik olarak düşük seyretmektedir. Sağlıklı beslenme, sigara içmemek ve egzersiz HDL’yi artırır.

LDL Kolesterol: Kötü kolesterol olarak bilinen (LDL) kolesterolü dokulara taşıyarak damarların duvarlarında birikmesine neden olur ve tıkanma riskini arttırır. Yanlış beslenme ve hareketsizlik, LDL’yi yükseltir.

Yani sadece kötü kolesterolün normal olması yeterli değildir aynı zamanda iyi kolesterolün de artırılması gerekmektedir. .

Kolesterol genellikle sessiz seyreder

Kötü kolesterol, sıklıkla sessiz ilerleyen bir hastalıktır. Bu sebeple yüksek kolesterol teşhisi genellikle kan tetkikleriyle konulabilmektedir. Kötü kolesterolün yüksekliğinde görülebilen bazı belirtiler:

• Halsizlik ve yorgunluk
• Göz kapaklarında, ellerde sarı yağ bezeleri
• Ayaklarda uyuşma
• Yaraların geç iyileşmesi
• Ciltte lekeler
• Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar
• Solgun cilt görünümü

Kolesterol değeri kaç olmalı?

Kandaki kötü kolesterol değerinin 100mg/dl altında olması tavsiye edilmektedir. Ancak bu tür testlerin sonuçları bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve gerekirse tedavi başlanmalıdır. Özellikle kalp krizi ve inme riski açısından kötü kolesterol değerinin düşük olması önemlidir.

İyi kolesterol ise, kadınlarda 55 mg/dl, erkeklerde 45 mg/dl üzerinde olmalıdır. Ancak hasta daha önce kalp krizi geçirmişse, damar sertliği varsa kötü kolesterolün 70 mg/dl altında olması önerilmektedir.

Yüksek kolesterol, damarların duvarlarında kolesterol birikimine neden olabilir ve buradaki birikintiler (plaklar) atardamarlardaki kan akışını azaltabilir. Buna bağlı olarak göğüs ağrısı, kalp krizi ve inmeye yol açabilir.

Fazla kilo kolesterol riskini artırıyor

Sağlıksız, yağ oranı yüksek gıdaların fazla tüketilmesi kolesterolünün yükselmesine neden olur. Ayrıca aşırı kilolu olmak, spor yapmamak, hareketsiz yaşamak da kolesterolü artırabilir. Kanda LDL’nin yükselmesi veya HDL’nin düşük olması kalp-damar hastalıkları riskini artırır.

Bu sebeple kolesterol yüksekliğinin tedavisi mutlaka yaşam tarzında ve beslenme alışkanlıklarında değişikliklerle birlikte olmalıdır. İlaç tedavisi tek başına yeterli gelmeyebilir.

Ayrıca yaş ilerledikçe metabolizma yavaşlar ve alınan gıdalar yağ dokusu olarak vücutta depolanır. Kişinin genetik yatkınlığı varsa, kilo fazlası varsa kötü kolesterolü düşürmek daha zor hale gelebilir.

Kolesterole özel beslenin

Kolesterol, bazı yiyeceklerle vücudumuza alınabildiği gibi aynı zamanda karaciğerde de üretilebilir. Yüksek kolesterolün düşürülmesinde sağlıklı beslenmenin önemi büyüktür. Et, süt, tereyağı gibi hayvansal besinler ve yağ çeşitleri kolesterol içerirken sebze ve meyve gibi bitkisel kaynaklarda ise bulunmaz.

Kolesterolü yükselten besinler nelerdir?

Tereyağı, margarin, kuyruk yağı, iç yağı gibi katı yağlar, Hindistancevizi yağı ve palmiye yağı

Tam yağlı süt, peynir, yoğurt, krema ve süt tozu gibi süt ürünleri

Yağlı ve yağda kızartılmış et, tavuk, balık ve fastfood ürünleri

Hazır salata sosları ve özellikle mayonez

Sosis, sucuk, salam gibi şarküteri ürünleri

Sakatat ve organ etleri

Kremalı pasta, kurabiye, kek, poğaça, börek ve kruvasan gibi hazır pastane ürünleri

Kolesterolü yüksek kişilerde hareketli bir yaşam tarzı ve sağlıklı beslenme genellikle kolesterolü dengede tutmaya yeterlidir. Yeterli gelmediğinde doktor kontrolünde ilaç tedavileri de başlanabilir.

Kolesterolü düşürmek için bunlara dikkat edin:

• Et, tavuk, balık gibi yiyecekler kızartma yerine ızgara, haşlama, buğulama veya fırında pişirme yöntemi ile pişirilmeli ve ağırlıklı olarak beyaz et tercih edilmeli
• Etli sebze ve bakliyat yemekleri ayrıca yağ eklenmeden etin kendi yağı ile pişirilmelidir.
• Yemeklerde tereyağı ve margarin gibi katı yağlar yerine; zeytinyağı mısırözü yağı gibi sıvı yağlar tercih edilmelidir.
• Yağ içeriği yüksek olan fast food beslenmeden uzak durulmalı, pasta, krema, margarin, fırın ürünleri, kızartma yiyecekler azaltılmalı.
• Sakatat tüketimine dikkat edilmeli ve azaltılmalı.
• Sosis, salam, sucuk gibi işlenmiş ürünlerden mümkün olduğunca uzak durulmalı.
• Bol bol balık tüketmeli.
• Tahıl, taze sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır.
• Tam yağlı süt ve süt ürünlerinin yerine daha az yağlı ürünler tüketilmeli. Kaşar peynirinin yağ içeriği daha yüksek olduğu için beyaz peynir veya lor peyniri tercih edilmeli
• Fındık, ceviz gibi kuruyemişler kötü kolesterolde hafif düşüşler sağlasa da fazla miktarlarda tüketilmemeli.
• Daha fazla posa tüketilmeli
• Fazla kilo varsa uygun bir diyet yapılmalı
• Düzenli fiziksel aktivite yapmaya özen gösterilmeli

Kolesterol yüksekliğinde beslenme önerileri:

Süt ve Süt Ürünleri: Yarım yağlı veya light süt veya laktozsuz süt, kefir, ayran, peynir, yoğurt

Tahıllar: Yulaf ezmesi, yulaf kepeği, tam buğday, çavdar ekmeği, kepekli ekmek, arpa, bulgur

Et çeşitleri: Yağsız tavuk, balık, hindi ve dana eti

Sebze Meyve: Bütün taze sebze ve meyveler

Kuru baklagiller: Fasulye, barbunya, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek

Yağ çeşitleri: Zeytinyağı, ay çiçek yağı, avokado yağı, mısır yağı

Yağlı tohumlar: Ceviz, badem, fındık, soya

Tatlılar: Yağsız süt ile yapılan sütlü tatlılar (sütlaç, muhallebi, puding), aşure

İçecekler: Çay, kahve, Türk kahvesi, maden suyu (tansiyon hastaları maden suyu tüketimine dikkat etmeliler)

İlginizi çekebilir: Omega 3 Yağ Asitleri Nedir? Ne İşe Yarar?