ÇinkoVitamin Eksiklikleri

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Çinko, bağışıklık sisteminden hücre oluşumuna kadar vücut için önemli görevleri olan bir mineraldir. 100’den fazla enzimin çalışmasında rol oynar. Vücutta depolanamayan ve düzenli olarak besinlerle alınması gereken bir mineral olduğu için çinko eksikliği oldukça yaygındır.

Yetişkin bir kişinin günlük çinko ihtiyacı 15-20 mg civarındadır. Gebelik, emzirme, bazı hastalıklar, büyüme ve gelişme dönemleri gibi durumlarda bu miktar değişiklik gösterebilir.

Çinko önemli çünkü;

  • Bağışıklık sistemini güçlendirir
  • Koku ve tat alma duyularının korunmasında rol oynar
  • Saç ve tırnak sağlığını için önemlidir 
  • Yaraların hızlı iyileşmesi için gereklidir
  • Cinsel fonksiyonların yerine getirilmesi, üremenin sağlanmasında görev alır
  • Büyüme ve gelişme üzerinde de hayati rolleri olan çinko; özellikle çocuklarda ve hamile kadınlarda ihtiyacı artan bir mineraldir. 

Çinko Eksikliği Neden Olur?

Çinko eksikliğinin en önemli nedeni, günlük çinko alımının yetersiz olmasıdır. Çinko içeriği yüksek olan gıdaların yeterince tüketilmemesi, uzun süre diyet uygulanması gibi pek çok nedene bağlı ortaya çıkabilir ve çinko düzeyine göre belirtiler şiddetlenebilir. 

Sindirim sorunları nedeniyle emilim düzeyi düşebilir veya vücuttan çinko kaybı gerçekleştiği için ortaya çıkabilir. 

Aynı şekilde bazı kronik hastalıklar da çinko eksikliğine yol açabilir. Diğer nedenler;

  • Alkol bağımlılığı
  • Kronik ishal,
  • Çölyak hastalığı, Crohn ve ülseratif kolit gibi bağırsak hastalıkları
  • Kronik karaciğer ve böbrek hastalıkları
  • Orak hücre anemisi
  • Diyabet (şeker) hastalığı
  • Pankreas hastalıkları
  • Kanser

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Nasıl anlaşılır?

Mineral eksikliği ilk dönemde belirgin bir şikayete neden olmayabilir. Ancak eksikliğin uzun süre devam etmesiyle çinko eksikliği belirtileri ortaya çıkar. 

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR  Günlük çinko ihtiyacı ne kadar ve nasıl karşılarız?

En sık çinko eksikliği belirtileri arasında şunlar yer alır:

  • Nedensiz kilo kaybı
  • İshal
  • İştahsızlık
  • Halsizlik ve sürekli uyku hali
  • Bağışıklık sisteminin azalmasına bağlı sık görülen soğuk algınlıkları ve enfeksiyonlar
  • Saç dökülmesi
  • Yaraların geç iyileşmesi
  • Tırnakların geç uzaması ve kırılgan olması
  • Ağız çevresi başta olmak üzere ortaya çıkan deri dökülmeleri
  • Çocuklarda büyüme ve gelişmenin yavaşlaması
  • Odaklanma güçlüğü
  • Tat ve koku duyularının azalması
  • Cinsel olgunlaşmada gecikme

Bunların dışında hamile kadınlarda artan çinko ihtiyacı karşılanmadığı zaman bebeğin büyüme ve gelişimindeki gerilikler gibi çeşitli olumsuzluklar ortaya çıkabilir.

Ayrıca cinsel fonksiyonlar üzerinde etkili olan çinkonun eksikliği durumunda gebelik planlayan çiftlerde sağlıklı gebe kalma zorlaşabilir, erkeklerde iktidarsızlık ve kadınlarda yumurtlama bozuklukları görülebilir.

Çinko Eksikliği Tedavisi Nasıldır?

Çinko eksikliği belirtileri olan hastalarda kan plazmasında çinko seviyesine bakılır. Buna ek olarak idrar testi, saç teli analizi gibi yöntemlerle de çinko eksikliği saptanabilir.

Çinko eksikliğinin tedavisinde, çinko içeriği yüksek besinler ve takviye ilaçlar birçok hastada tercih edilen tedavi yöntemleridir. Çinko eksikliği olan hastalarda bunun nedeninin araştırılması ve çinko eksikliğine neden olan bir emilim bozukluğu veya kronik hastalık varsa buna yönelik tedavi de başlatılmalıdır. 

Çinko eksikliği ile beraber bazı durumlarda bakır ve demir gibi minerallerde de eksiklikler görülebilir. Bu durumda bunlara yönelik takviyeler ve tedaviler de yapılmalıdır. 

 Çinko açısından en iyi kaynaklardan bazıları;

  • Kırmızı ve beyaz et 
  • Tam tahıllar
  • Deniz ürünleri 
  • Yumurta
  • Karaciğer
  • Zenginleştirilmiş tahıllar ve kuruyemişler sayılabilir

Vegan ve vejetaryen beslenenlerde vitamin ve mineral eksikliklerinin görülme oranı daha fazla olduğundan beslenme durumları daha sık değerlendirilmeli ve hekim tarafından gerekli görülmesi halinde besin takviyeleri kullanılabilir.

Yaşlı ve kronik hastalıkları bulunanlar, hamileler, emziren anneler çinko eksikliği açısından daha yüksek risk taşıdığından bu gruptaki kişiler de vitamin ve mineral eksiklikleri açısından belirli aralıklarla kontrol edilmeliler.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR  Mevsim Geçişlerinde Bağışıklığınızı Güçlendirecek Besinler

 Ağır ve sürekli çinko eksikliği tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir;

  • Sık sık enfeksiyon geçirme
  • İştah kaybı ve Kilo kaybı
  • Dermatit
  • Alopesi (saç dökülmesi)
  • Tat duyusunda bozulma
  • Gece körlüğü
  • Yara iyileşmesinde gecikme
  • Hipogonadizm
  • Duygusal bozukluklar

İlgili: Çinko içeren besinler nelerdir?

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Vitamin Rehberi

Sağlıklı beslenme ve vitamin rehberi