Nane Bitkisi Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Nane, insanlığın bildiği en eski mutfak bitkilerinden biridir. Yaz aylarında sıklıkla salatalara kattığımız, kış aylarında çay olarak içtiğimiz nane aynı zamanda sağlık ve kozmetik amacıyla da geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Bir akdeniz iklimi bitkisi olan nane , tıbbi amaçlı yaklaşık on bin yıldır yetiştirilmektedir. Hoş kokusu ve yetiştirme kolaylığı nedeniyle evlerimize kadar giren ve aynı zamanda bir saksı bitkisine dönüşen nane; tarla, bahçe ve kapı önleri gibi birçok alanda kolaylıkla yetiştirilebilmektedir. Özellikle yaz aylarında açan nane uçucu yağlar içerdiğinden keskin bir kokuya sahiptir.

Nanenin faydaları nelerdir?

Nanenin insan sağlığına faydalarından bazılarını şöyle sıralayabiliriz;

Nane, soğuk algınlığının neden olduğu balgam ve ateş gibi belirtileri azaltığı için grip, rinit gibi üst solunum yolu hastalıklarında sıklıkla kullanılmaktadır. İçindeki uçucu yağlar sayesinde limonla birlikte kaynatılarak bulantının giderilmesi amacıyla da kullanıldığı bilinmektedir.

Nanede bulunan bazı antioksidan maddeler hücreleri korurken bazı kanser türlerine ve damar tıkanıklığına karşı da koruyucu etki göstermektedir.

Özellikle nane yağının sindirimi kolaylaştırdığı ve hazımsızlığa iyi geldiği bilinmektedir.

Yine içeriğindeki uçucu yağlardan biri olan mentol sayesinde antiseptik özelliğe sahiptir. Mantar enfeksiyonlarına karşı da etkilidir.

İçeriğindeki bir diğer madde rozmarinik asit ise, antiinflamatuvar etkiye sahip olup, solunum yollarını temizleyici etkisi göstermektedir.

Nane, ağrı eşiğini arttırarak hafif de olsa lokal anestezi etkisi gösterir. Ayrıca serinletici olmasından dolayı, kas zorlanmaları ve siyatik gibi ağrılı durumlarda deri üzerine topikal (yüzeysel) olarak uygulandığında, ağrıyı bir nebze azaltarak asıl tedaviye yardımcı olduğu bilinmektedir.

Sirkeyle kıyaslandığında nenenin mantar enfeksiyonlarına karşı daha etkili olduğu gösterilmiştir.

Nane aromasının ise hafızayı güçlendirme ve zihni açma gibi özellikleri vardır.

Ayrıca nane düzenli tüketildiğinde ağız kokusunu gidermektedir.

Naneyi fazla kullanmanın zararı var mı?

Nane yağının yüksek dozlarda kullanılması zehirli etki gösterebilmektedir. Düşük dozları bile bazen alerjik reaksiyonlara veya mide ekşimelerine yol açabilir.

Fitoterapide de kullanılan nane yağındaki mentol oranının yüksek oluşu ve keskin kokusu sebebiyle, çocuklarda burun ve yüze yakın bölgelere uygulanması; nefes darlığına, bronşlarda ve gırtlakta spazmlara neden olabilir. Dikkatli kullanılmasında fayda vardır.

Nanenin olumlu etkileri;

• Antimikrobiyal,
• Antifungal,
• Antiinflamatuar,
• Antioksidan,
• Antikanserojenik,
• Gaz giderici,
• Serinletici,
• Diüretik (idrar söktürücü),
• Bulantı giderici,
• Lokal anestezi etkisi,
• Solunum yollarını temizleyici,
• Hazımsızlık giderici,
• Zihin açıcı, hafıza güçlendirici,
• Baş, kas ve sinir ağrılarını giderici,
• Mide ve bağırsak problemleri üzerinde olumlu etkisi, şeklinde listelenebilir.

Oldukça geniş bir kullanım alanı olan nane; çorbalarda, ana yemeklerde, çaylarda, çeşitli içecekler gibi birçok yiyecekte, kuru veya taze haliyle kullanılır. Sanayide  ise; şekerlerin, sakızların, diş macunlarının, ilaçların, bazı bitki çaylarının, güzel kokusu nedeniyle parfümlerin yapısına katılır.

Nene  kuruması için 20-25 C sıcakta gölgeye serildikten  sonra 1-2 hafta bekletilip, kuruyan naneler ovuşturularak daha minik parçalar haline getirilir ve paketlenerek  saklanır. Böylece nanenin kış mevsiminde de tüketimi olanaklı hale gelir. Kurutma işlemi sırasında, bazı vitamin ve fenolik bileşiklerden yana kayıp oluşmasına ve hijyen açısından da risk oluşturmasına rağmen kimyasal yapısının bozulmadan saklanabilmesi için kurutulması şarttır.

Nane’nin kalorisi ve besin değerleri:

100 gram nanede yaklaşık 70 kalori bulunmaktadır. Besin değerleri açısından da zengindir. Nane iyi miktarda A, C, B12 Vitamini, folik asit, tiamin ve riboflavin ile kalsiyum, bakır, florür, demir, manganez, fosfor, potasyum, selenyum ve çinko gibi mineralleri içerir.

100 gram nanede;

Enerji: 70 Kcal
Karbonhidratlar: 14.79 g
Protein: 3.75 g
Toplam yağ: 0.94 g
Lif: 8 g
Folat: 114 mcg
Niasin 1.706 mg
Pantotenik asit: 0.338 mg
Piridoksin: 0.129 mg
Riboavin: 0.266 mg
Tiamin: 0.082 mg
A Vitamini: 4248 IU
C Vitamini: 31.8 mg
Sodyum: 31 mg
Potasyum: 569 mg
Kalsiyum: 243 mg
Bakır: 329 mcg
Demir: 5.08 mg
Magnezyum: 80 mg
Manganez: 1.176 mg
Çinko: 1.11 mg

İlgili: Semizotu hangi hastalıklara iyi gelir?