B12 Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar
B12 vitamininin vücutta oynadığı hayati rolü ve eksikliğinin yol açtığı sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmak, bu önemli vitaminin vücut fonksiyonlarına olan katkısını anlamamıza yardımcı olur. B12 vitamini, et ve süt ürünleri gibi gıdalarda bol miktarda bulunur ve vücudun birçok hücresi için gereklidir. Bu makalede, B12 vitamin eksikliğinin neden olduğu hastalıkları ve belirtileri inceleyeceğiz.
B12 Vitamin Eksikliğinde Görülen Belirtiler
B12 vitamini, vücudun birçok önemli işlevini destekler. DNA’nın oluşumundan günlük enerji ihtiyacınızın karşılanmasına kadar birçok alanda etkilidir. B12 vitamini, kobalamin olarak da bilinir ve ilk kez 1948 yılında tanımlanmıştır. Son yıllarda B12 eksikliği ile ilişkili hastalıkların %3 oranında arttığı göz önüne alındığında, bu vitamine olan ilgi ve merak artmıştır.
B12 vitamini eksikliği durumunda görülen belirtiler şunlar olabilir:
- Baş dönmesi
- İştahsızlık ve mide bulantısı
- Kabızlık, ishal ve gaz şikayeti
- Tat algısında bozulma
- Ciltte kuruma ve pul pul dökülme
- Kulak çınlaması
- Yürüme problemleri
- Aşırı yorgunluk hissi ve enerji zayıflığı
- Bağışıklık sisteminde zayıflama ve alerjiler
- El-ayaklarda titreme ve ani kramplar
- Gece körlüğü veya karanlık ortamda dengeyi sağlamakta güçlük
- Kişilik değişiklikleri ve aşırı stres
Vejetaryen beslenme şekline sahip kişiler, alkol tüketim bozukluğu olanlar, Crohn sendromu ve çölyak gibi bağırsak emilim bozukluğu olan hastalar, 50 yaş üstü bireyler ve hamilelik döneminde aşırı kusma şikayeti yaşayan kadınlarda B12 vitamini eksikliği ve buna bağlı hastalıklar daha sık görülebilir.
B12 Eksikliğinin Vücuda Zararları ve Neden Olduğu Hastalıklar
B12 vitamin eksikliği, uzun süre devam ettiğinde vücuda ciddi zararlar verebilir ve erken müdahale edilemezse ölümcül hastalıklara yol açabilir.
Anemi: B12 eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalması ve beyaz kan hücrelerinin bozulması gibi belirtilere yol açar. B12, kırmızı kan hücrelerinin yapımında ve büyümesinde önemli bir rol oynar. Bu eksiklik anemiye ve anemiye bağlı hastalıklara yol açabilir. Özellikle çocukluk döneminde görülmesi halinde kas ve kemik gelişimi olumsuz etkilenebilir. Ergenlik dönemindeki kadınlarda B12 vitamini eksikliği, adet düzeninde bozulma, katı ve siyaha yakın renkte regl kanaması ve yumurtalık küçülmesi gibi sorunlara yol açabilir.
Beriberi: B12 eksikliği sonucu ortaya çıkan bir başka hastalık beriberidir. Bu hastalık ıslak veya kuru olmak üzere iki farklı türde görülebilir. Türkiye’de nadir görülen bir hastalık olsa da, özellikle açlık grevi yapan kişiler arasında daha sık görülebilir. Beriberi bir kez ortaya çıktığında tamamen tedavi edilemez, aksine wernicke-korsakoff sendromuna yol açabilir. Erken müdahale edilmezse ölümcül olabilir.
Şizofreni: Beyin hücreleri yeterli beslenemediğinde depresyon, aşırı stres, alınganlık, öfke nöbetleri, kişilik değişiklikleri, duygu-durum bozuklukları ve halüsinasyon gibi şikayetler ortaya çıkabilir. B12 vitamin eksikliği olan hastalarda nadiren şizofreni görülebilir.
Cilt Kuruluğu ve Sivilce: B12 eksikliği, ciltte kuruluk ve sivilce oluşumunu artırabilir. Ayrıca alerjik reaksiyonlar daha sık görülebilir. Ciltte hassaslaşma ve kuruma zamanla kızarıklık, pul pul dökülme ve kanamalara yol açabilir.
B12 vitamini eksikliğine bağlı cilt kuruluğu, dışarıdan sürülen nemlendirici kremlerle önlenemez. Tedavi için B12 açısından zengin bir diyet ve takviye ilaçlar gereklidir.
Tedavi Yöntemleri
B12 vitamin eksikliği teşhisi için öncelikle kan tahlili ve idrar tahlili yaptırılmalıdır. Erken teşhis edilen vakalarda tedavi oldukça etkili olabilir. Dil altı pastiller, enjeksiyonlar veya ağız içi spreyler gibi yöntemlerle düzenli bir B12 diyeti uygulanabilir. Ancak ilerlemiş durumlarda bu tedavi, beriberi ve wernicke-korsakoff gibi B12 eksikliğine bağlı hastalıkların iyileşmesine katkı sağlamaz, sadece belirtilerin şiddetini azaltır.
Başlangıç tedavisinde genellikle ilk 3 ay boyunca günlük olarak ilaç takviyeleri yapılır veya haftada 2 veya 3 kez enjeksiyonlar kullanılabilir. 3. ayın sonundan itibaren ilaç dozu azaltılır ve 1 yıl boyunca rutin tam kan sayımı yapılır.
B12 tanı ve tedavisi başladıktan sonra eksikliğe yol açan nedenlerin araştırılması için metilmalonik asit (MMA) testi, intrinsik faktör testi, Shilling testi veya gerektiğinde kemik iliği testi de istenebilir.
Ayrıca, ileri derecede iştahsızlık ve mide bulantısı şikayeti olan hastalarda serum yardımıyla beslenme takviyesi de yapılabilir.
Sık Sorulan Sorular ve Cevaplar
B12 eksikliği kulak çınlamasına neden olur mu? Evet, B12 vitamin eksikliği kulak çınlamasına yol açabilir. Bu, eksikliğin neden olduğu sinir sistemi sorunlarından kaynaklanabilir.
B12 vitamini eksikliği, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir durumdur. Eğer B12 eksikliği belirtileri yaşıyorsanız veya endişeleriniz varsa, bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir. Doğru tanı ve tedavi, sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir.
